Το άστρο που δεν έπρεπε να υπάρχει

Μια ομάδα ευρωπαίων αστρονόμων χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του ESO (VLT) ανακάλυψε ένα άστρο που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από υδρογόνο και ήλιο και εξαιρετικά μικρές ποσότητες άλλων χημικών στοιχείων.
Το εξασθενημένο άστρο εντοπίστηκε στον αστερισμό του Λέοντα, και φέρει το όνομα SDSS J102915+172927,  έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε στοιχεία βαρύτερα από το ήλιο - αυτά τα στοιχεία που οι αστρονόμοι ονομάζουν "μέταλλα" (όπως το Li, Βe, B, C , N κ.λ.π) . Η μάζα του άστρου είναι μικρότερη από εκείνη του Ήλιου και η ηλικία του είναι πιθανώς μεγαλύτερη από 13 δισεκατομμύρια χρόνια.
«Μια ευρέως αποδεκτή θεωρία προβλέπει ότι άστρα όπως αυτό, με μικρή μάζα και εξαιρετικά χαμηλές ποσότητες μετάλλων, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν διότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να συμπυκνωθούν. Αυτό σημαίνει ότι τα καθιερωμένα πρότυπα σχηατισμού των άστρων μπορεί να χρειαστούν αναθεώρηση.
Οι κοσμολόγοι πιστεύουν ότι τα ελαφρύτερα χημικά στοιχεία – το υδρογόνο και το ήλιο - δημιουργήθηκαν λίγο μετά το Big Bang, μαζί με μικρή ποσότητα λιθίου, και σχεδόν όλα τα άλλα στοιχεία δημιουργήθηκαν αργότερα στο εσωτερικό των άστρων. Κατά τη διάρκεια των εκρήξεων σουπερνόβα δημιουργούνται και επιπλέον βαρύτερα στοιχεία που σκορπίζονται στο διάστημα. Τα νέα αστέρια που δημιουργούνται εμπλουτίζονται από την μεσοαστρική ύλη, με αποτέλεσμα να έχουν υψηλότερα ποσοστά μετάλλων στη σύνθεσή τους από ό τι τα παλαιότερα άστρα. Συνεπώς, το ποσοστό των μετάλλων σε ένα αστέρι μας λέει πόσο χρονών είναι.
«Το άστρο που έχουμε μελετήσει είναι εξαιρετικά φτωχό σε μέταλλα, που σημαίνει ότι είναι πολύ πρωτόγονο. Θα μπορούσε να είναι ένα από τα αρχαιότερα άστρα που βρέθηκαν ποτέ », σύμφωνα με τον Lorenzo Monaco (ESO, Χιλή), που συμμετείχε στην έρευνα.
Πολύ μεγάλη έκπληξη αποτέλεσε επίσης και η έλλειψη του λιθίου στο άστρο SDSS J102915+172927. Ένα τόσο παλιό άστρο θα πρέπει να έχει σύνθεση παρόμοια με εκείνη του Σύμπαντος, λίγο μετά το Big Bang, με λίγο μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε μέταλλα. Όμως, η ομάδα διαπίστωσε ότι το ποσοστό του λιθίου στο αστέρι ήταν τουλάχιστον πενήντα φορές λιγότερο σε σχέση με αυτό που παράγεται κατά την Μεγάλη Έκρηξη.
«Είναι ένα μυστήριο το πώς το λίθιο που σχηματίστηκε αμέσως μετά την έναρξη του Σύμπαντος καταστράφηκε σε αυτό το άστρο» λένε οι ερευνητές, που επισημαίνουν ότι αυτό το περίεργο άστρο δεν είναι το μοναδικό.
Η έρευνα θα δημοσιεθεί την 1η Σεπτεμβρίου 2011 στο τεύχος του περιοδικού Nature.
www.eso.org