29/6/12

Ανακαλυφθηκε ο μεγαλύτερος και αρχαιότερος κρατήρας στη Γη

... που δημιουργήθηκε από πτώση αστεροειδούς πριν από τρία δισεκατομμύρια χρόνια


Ένας πολύ μεγάλος κρατήρας διαμέτρου περίπου 100 χιλιομέτρων, ο οποίος ανακαλύφθηκε στη Γροιλανδία και χρονολογείται πριν από 3 δισεκατομμύρια χρόνια, είναι πλέον ο αρχαιότερος που έχει ποτέ βρεθεί στον πλανήτη μας και προέρχεται από την σφοδρή πρόσκρουση στη Γη ενός αστεροειδούς ή κομήτη.

Έως τώρα ο παλαιότερος και μεγαλύτερος γνωστός κρατήρας πρόσκρουσης στη Γη ήταν ηλικίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων ετών. Πρόκειται για τον τεράστιο κρατήρα Βρεντεφόρτ διαμέτρου 300 χιλιομέτρων στη Νότιο Αφρική.

Οι περισσότεροι κρατήρες της Σελήνης, οι οποίοι είναι πιο γνωστοί σε σχέση με αυτούς του πλανήτη μας, σχηματίστηκαν επίσης από προσκρούσεις πριν από 3 έως 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Η Γη, εκείνη την εποχή, εξαιτίας και της μεγαλύτερης βαρύτητάς της σε σχέση με τον μικρότερο δορυφόρο της, πρέπει να είχε προσελκύσει ακόμα περισσότερα ουράνια σώματα, όμως οι κρατήρες από τις καταστροφικές προσκρούσεις έχουν πλέον διαγραφεί από το «πρόσωπο» του πλανήτη μας χάρη στις ενεργές γεωλογικές διαδικασίες (διάβρωση, κίνηση τεκτονικών πλακών κ.α.). Γι' αυτό, είναι πολύ δύσκολη η ανακάλυψη τόσο παλαιών και καλά διατηρημένων κρατήρων στη Γη.

Η περιοχή της Γροιλανδίας στην οποία βρίσκεται ο κρατήρας 
Μία μεγάλη ερευνητική ομάδα από τη Βρετανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Ρωσία, κατάφερε να εντοπίσει ίχνη του εν λόγω αρχαίου κρατήρα κοντά στην περιοχή Μανιτσόκ της Δυτικής Γροιλανδίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της Σχολής Γεωεπιστημών του πανεπιστημίου Κάρντιφ στην Ουαλία. Ο κρατήρας δεν έχει πια αφήσει το χαρακτηριστικό αποτύπωμά του στην επιφάνεια του πλανήτη μας, καθώς σήμερα πια στο σημείο εκείνο έχουν αναδυθεί πετρώματα που πριν από 3 δισεκατομμύρια χρόνια βρίσκονταν 25 χιλιόμετρα κάτω από την τότε επιφάνεια του εδάφους όπου είχε γίνει η πρόσκρουση.

Παρόλα αυτά, αν και πλέον στην επιφάνεια δεν υπάρχουν ορατά ίχνη κρατήρα, το γεωλογικό αποτύπωμα της τρομακτικής πρόσκρουσης (κρουστικό σοκ) έχει διατηρηθεί βαθιά στο γήινο φλοιό - πολύ βαθύτερα από οποιονδήποτε άλλο γνωστό κρατήρα στη Γη- και αυτό εντόπισαν οι επιστήμονες, οι οποίοι, σαν άλλοι Σέρλοκ Χολμς, χρειάστηκαν τρία χρόνια ερευνών για να ανασυστήσουν το «παζλ» του κρατήρα.

Συνολικά, έχουν βρεθεί περίπου 180 κρατήρες πρόσκρουσης στη Γη, σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση, και το 30% από αυτούς περιέχει σημαντικά αποθέματα μετάλλων, πετρελαίου και φυσικού αερίου.
kathimerini.gr - dailymail.co.uk

Mετεωρίτης χτυπάει ταξί στο κέντρο του Λονδίνου

Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε στην καρδιά του Λονδίνου ένα ταξί που μόλις χτυπήθηκε από έναν μετεωρίτη...

http://youtu.be/jSpG8Io9oUg

Φυσικά δεν πρόκειται για πραγματικό περιστατικό,... αλλά για ένα σκηνοθετημένο γεγονός - διαφήμιση τηλεποπτικης εκπομπής.
Όμως η αναπαάσταση δεν είναι ακριβής ... επιστημονικά. Γιατί;
Διαβάστε την απάντηση ΕΔΩ: universetoday.com

O χρόνος θα σταματήσει για ένα δευτερόλεπτο …

... αύριο Σάββατο 30-6-2012
Θα είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε, κι όμως το Σάββατο θα κερδίσουμε όλοι μερικές στιγμές ζωής επιπλέον: η διεθνής υπηρεσία που κρατά συγχρονισμένα τα ρολόγια σε όλο τον κόσμο ετοιμάζεται να προσθέσει ένα εμβόλιμο δευτερόλεπτο στο τελευταίο λεπτό της 30ής Ιουνίου 2012.

Ένα ημερονύκτιο υποτίθεται ότι διαρκεί ακριβώς 24 ώρες, ή 86.400 δευτερόλεπτα, στην πραγματικότητα όμως η Γη χρειάζεται λίγο περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσει μια περιστροφή γύρω από τον εαυτό της.

Επιπλέον, η ταχύτητα περιστροφής παρουσιάζει διακυμάνσεις λόγω κοσμικών και γεωλογικών παραγόντων, μεταβάλλοντας ανεπαίσθητα τη διάρκεια του ημερονυκτίου.

Αυτό σημαίνει ότι η Διεθνής Ατομική Ώρα (TAI), η οποία μετράται από μερικές εκατοντάδες ατομικά ρολόγια σε όλο τον κόσμο, με ακρίβεια ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου, σταδιακά αποκλίνει από την αστρονομική ώρα, η οποία μετράται με βάση τη θέση του Ήλιου και ορισμένων κβάζαρ στον ουρανό.

Για το λόγο αυτό, η λεγόμενη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC), ένα από τα στάνταρτ που αντικατέστησαν τη Μέση Ώρα Γκρήνουιτς (GMT), πρέπει να ρυθμίζεται από καιρό σε καιρό έτσι ώστε να παραμένει συγχρονισμένη με τα ατομικά ρολόγια.

Η ρύθμιση μέσω της προσθήκης ή αφαίρεσης εμβόλιμων δευτερολέπτων εφαρμόζεται από το 1972. Μέχρι τότε, ο χρόνος μετριόταν αποκλειστικά με βάση την Ώρα Γκρήνουιτς, ή τον αντικαταστάτη της, την Παγκόσμια Ώρα 1 (UT1), με βάση τη θέση του Ήλιου και των κβάζαρ σε σχέση με τη Γη.

Η Ώρα Γκρήνουιτς πρακτικά συμπίπτει με την UT1 και την UTC, επισήμως όμως έχει πάψει να χρησιμοποιείται λόγω ασαφειών στον ορισμό της.

«Σήμερα, ο χρόνος δομείται, ορίζεται και μετράται με ατομικά ρολόγια που είναι απείρως πιο σταθερά από ό,τι η αστρονομική ώρα» σχολιάζει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο διευθυντής του συστήματος αναφοράς χρόνου-χώρου SYRTE στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού.

Κάθε φορά που η διαφορά ανάμεσα στην Διεθνής Ατομική Ώρα και την Παγκόσμια Ώρα 1 υπερβαίνει ένα όριο, η Διεθνής Υπηρεσία Περιστροφής της Γης και Συστημάτων Αναφοράς (IERS) ανακοινώνει την προσθήκη ή αφαίρεση ενός εμβόλιμου δευτερολέπτου.

Δεδομένου ότι η ταχύτητα περιστροφής της Γης είναι στην πραγματικότητα ακανόνιστη, τα εμβόλια δευτερόλεπτα έρχονται και αυτά σε ακανόνιστα διαστήματα: οι τελευταίες τρεις διορθώσεις ήταν το 2008, το 2005 και το 1998.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, η διόρθωση με εμβόλιμα δευτερόλεπτα αποτελεί πηγή διαφωνίας μεταξύ των χωρών-μελών της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών του ΟΗΕ, με ορισμένους εκπροσώπους να προτείνουν την κατάργησή της και την αντικατάσταση της Συντονισμένης Παγκόσμιας Ώρας με τη Διεθνή Ατομική Ώρα.

Κάθε φορά που προστίθεται ένα εμβόλιμο δευτερόλεπτο, τον Ιούνιο ή τον Δεκέμβριο, τα ρολόγια των υπολογιστών πρέπει να ρυθμίζονται χειροκίνητα, κάτι που αυξάνει το περιθώριο σφάλματος.

Επιπλέον, ορισμένα συστήματα ακριβείας, όπως οι δορυφόροι του GPS και ορισμένα δίκτυα υπολογιστών, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα εμβόλιμα δευτερόλεπτα προκειμένου να αποφύγουν μεγάλα σφάλματα σε υπολογισμούς.

Αυτός είναι εξάλλου ο λόγος που οι εκτοξεύσεις πυραύλων δεν πραγματοποιούνται ποτέ τις ημέρες κατά τις οποίες προστίθενται εμβόλιμα δευτερόλεπτα.

Newsroom ΔΟΛ

Tεράστιος υπόγειος ωκεανός στον Τιτάνα

... εντοπίστηκε από το διαστημόπλοιο Cassini
Καλλιτεχνική άποψη που δείχνει ένα πιθανό σενάριο για την εσωτερική δομή του Τιτάνα, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του διαστημικού σκάφους της NASA, Cassini.
Νέες ισχυρές ενδείξεις ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου, του Τιτάνα, υπάρχει ένας μεγάλος υγρός ωκεανός, μεγαλύτερος από όλους μαζί τους ωκεανούς της Γης, εντόπισε το διαστημόπλοιο «Cassini» της NASΑ.

Έτσι, ο Τιτάν, μαζί με δύο άλλους δορυφόρους, την Ευρώπη του Δία και τον Εγκέλαδο επίσης του Κρόνου, αποτελεί την κατ’ εξοχήν «τριάδα» στο ηλιακό μας σύστημα, που είναι ύποπτη ότι φιλοξενεί υπόγειες θάλασσες, οι οποίες στην περίπτωση τουλάχιστον του Τιτάνα φαίνεται να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού του. Και οι τρεις δορυφόροι, από τη στιγμή που φαίνεται να έχουν νερό, πληρούν μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ζωής.

Οι επιστήμονες, που παρουσίασαν τις νέες εκτιμήσεις τους για τον Τιτάνα στο περιοδικό Science, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, το Nature και το New Scientist, βασίστηκαν σε ανάλυση των στοιχείων που έχει στείλει στη Γη το «Cassini» από το 2004, όταν έφθασε στο σύστημα του Κρόνου. Έκτοτε το σκάφος έχει κάνει δεκάδες κοντινά περάσματα από τον Τιτάνα, μεταξύ άλλων μελετώντας την παραμόρφωσή που υφίσταται ο δορυφόρος από τη μεγάλη βαρύτητα του μητρικού πλανήτη του, του Κρόνου. Ο Τιτάν γίνεται λιγότερο σφαιρικός και μοιάζει με μπάλα του μπέιζμπολ, όσο πλησιάζει περισσότερο στον Κρόνο (η απόσταση Κρόνου-Τιτάνα ποικίλει από 1,26 έως 1,19 εκατ. χλμ).

Όσο πιο στερεό είναι το εσωτερικό του, τόσο λιγότερο αναμένεται να παραμορφώνεται ο Τιτάν υπό την επίδραση του πλανήτη του. Όμως, φαίνεται πως η παραμόρφωση είναι αρκετά μεγάλη, πράγμα που υποδηλώνει ότι ο δορυφόρος δεν είναι εσωτερικά συμπαγής. Κάτι ανάλογο, σε μικρότερο βαθμό, συμβαίνει και στη Γη υπό τη βαρυτική επίδραση της Σελήνης και του Ήλιου, που προκαλούν παλίρροιες των επιφανειακών ωκεανών και ανύψωση του γήινου φλοιού έως μισό μέτρο. Στον Τιτάνα η κατά τόπους ανύψωση του φλοιού περιοδικά φθάνει ακόμα και τα δέκα μέτρα.

Οι προσομοιώσεις με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κάτω από την παγωμένη κρούστα του Τιτάνα (η οποία έχει πάχος δεκάδων χιλιομέτρων) υπάρχουν μεγάλες υγρές μάζες. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο ωκεανός του Τιτάνα, που μάλλον αποτελείται κυρίως από νερό πιθανώς ανακατεμένο με αμμωνία (χωρίς να αποκλείεται τελείως και η παρουσία υγρών υδρογονανθράκων), βρίσκεται σε βάθος περίπου 100 χιλιομέτρων από την επιφάνεια.

Ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, που χρειάζεται μόνο 16 ημέρες για κάνει μία περιφορά γύρω από τον πλανήτη του, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ουράνιο σώμα, που εξάπτει την περιέργεια των επιστημόνων, καθώς, μεταξύ άλλων, διαθέτει επιφανειακές λίμνες υγρών υδρογονανθράκων (μεθανίου, αιθανίου κ.α.), πυκνή ατμόσφαιρα με πολύ μεθάνιο και ένα «υδρολογικό» κύκλο (αέριο μεθάνιο εξατμίζεται στην ατμόσφαιρα και επιστρέφει ως βροχή γεμίζοντας τις λίμνες).

Πηγή: ΑΜΠΕ - www.nasa.gov

28/6/12

To Death Star από τον Πόλεμο των Άστρων στο ηλιακό μας σύστημα

Το Άστρο του Θανάτου με φόντο τους δακτυλίους του Κρόνου;; Ευτυχώς για μάς όχι. ...
Πρόκειται για τον δορυφόρο του Κρόνου, Μίμα που φωτογραφήθηκε από κοντά για πρώτη φορά από το διαστημικό σκάφος Pioneer 11, όταν αυτό πέρασε κοντά από τον Κρόνο το 1979. Ήταν μόλις δύο χρόνια μετά την πρώτη ταινία της σειράς Star Wars, όταν το Άστρο του Θανάτου (Death Star) ήταν ήδη αναγνωρίσισμο από το κοινό.


Το Άστρο του Θανάτου (Death Star) από την ταινία "Πόλεμος των Άστρων 
Οι ομοιότητες είναι πράγματι πολύ εντυπωσιακές με το υπέρτατο όπλο καταστροφής της αυτοκρατορίας του κακού ...
Το χαρακτηριστικό του δορυφόρου Μίμα που τον κάνει να μοιάζει με το Άστρο του Θανάτου, είναι ο κρατήρας που ονομάζεται Χέρσελ. Ο κρατήρας έχει διάμετρο 80 μίλια - ενώ ολόκληρος ο δορυφόρος έχει διάμετρο 246 μίλια.

 Ένα κοντινό πλάνο του δορυφόρου Μίμα
Τα τοιχώματα του κρατήρα έχουν ύψος πέντε μίλια και το βαθύτερο σημείο του κρατήρα φθάνει στα έξι μίλια.
Αν ο Μίμας είχε το μέγεθος της Γης, τοτε ο κρατήρας θα είχε μέγεθος μεγαλύτερο από την Αυστραλία

Ο τεράστιος κρατήρας Herschel
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο χάρτης θερμοκρασίας του παγωμένου δορυφόρου Μίμα που δημιουργήθηκε από τα δεδομένα του διαστημικού σκάφους Cassini.

Οι θερμές περιοχές μοιάζουν μοιάζουν με το «Pac-Man» που τρώει μια τελεία (τον ψυχρότερο κρατήρα Χέρσελ)

Διαβάστε περισσότερα: www.dailymail.co.uk

27/6/12

Ελικόπτερο – ποδήλατο απογειώνεται

... για 50 δευτερόλεπτα
Φοιτητές του Πανεπιστημίου του Maryland έσπασαν το ρεκόρ για τη διάρκεια της πτήσης ελικοπτέρου (Gamera ΙΙ) που κινείται με την ανθρώπινη δύναμη.
Ο «πιλότος» του ελικοπτέρου - που κατασκευάστηκε από τους φοιτητές της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Maryland - χρησιμοποιεί κυριολεκτικά χέρια και πόδια για να το ανυψώσει, πετυχαίνοντας ρεκόρ πτήσης διάρκειας 50 δευτερολέπτων

http://youtu.be/H0qfgBeb35Y

Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε μια ιαπωνική ομάδα που κατάφερε να διατηρήσει ένα παρόμοιο ελικόπτερο πάνω από το έδαφος για 19 δευτερόλεπτα.
Η κατακόρυφη απογείωση μιας τέτοιας κατασκευής (με την δύναμη του ανθρώπου) είναι πολύ δυσκολότερη από την οριζόντια πτήση. Το πρώτο αεροσκάφος αυτού του είδους πέταξε το 1961 στο Southampton, και το 1988, ένα αμερικανικό σκάφος κατάφερε ρεκόρ πτήσης 115 χιλιομέτρων ανάμεσα στη Σαντορίνη και την Κρήτη.
Το ελικόπτερο Gamera ΙΙ διαθέτει τέσσερις έλικες με διάμετρο δεκατριών μέτρων και ζυγίζει 32 κιλά (15 κιλά λιγότερο σε σχέση με την περσινή κατασκευή) και χρειάζεται 460 ισχύ Watt για να πετάξει.
Ο τελικός στόχος είναι το βραβείο των 250.000 δολαρίων που προσφέρει η Αμερικανική Εταιρεία Ελικοπτέρου, για το πρώτο ελικόπτερου που θα κατορθώσει να αιωρηθεί για 60 δευτερόλεπτα, σε ύψος τουλάχιστον 3 μέτρα – χρησιμοποιώντας την ανθρώπινη δύναμη.
Η επόμενη προσπάθεια κατάρριψης του ρεκόρ προγραμματίστηκε για τον επόμενο Αύγουστο.
www.lefigaro.fr

26/6/12

Γιατί το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο;

Βραβείο 1250 ευρώ δίνει Royal Society of Chemistry, σ' αυτόν που θα δώσει ικανοποιητική εξήγηση του φαινομένου !
Μπορείτε να υποβάλετε τις προτάσεις σας ΕΔΩ: http://www.hermes2012.org/ice/
Προθεσμία μέχρι στις 30 Ιουλίου 2012 (www.guardian.co.uk)
Πρόκειται για το εξής παράδοξο φαινόμενο: Αφήνοντας δυο δοχεία το ένα με ζεστό νερό και το άλλο με κρύο, σε έναν υπαίθριο χώρο με θερμοκρασία κάτω από το μηδέν, θα παρατηρήσουμε ότι παγώνει γρηγορότερα το ζεστό!
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό στις βόρειες χώρες που σημειώνονται πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Δείτε το φαινόμενο στο βίντεο που ακολουθεί

http://youtu.be/xOVZV6DxaRs
Το φαινόμενο ήταν γνωστό από την εποχή του Αριστοτέλη (του οποίου η ερμηνεία ήταν λανθασμένη) και μελετήθηκε επίσης από τους φιλοσόφους Francis Bacon και René Descartes.
Αναφέρεται συνήθως ως φαινόμενο Mpemba, από το όνομα ενός Τανζανού μαθητή, που παρατήρησε πραγματοποιώντας ένα πείραμα σε τάξη μαγειρικής,  ότι ένα ζεστό μίγμα πάγωνε πιο γρήγορα από ένα κρύο. Όταν ρώτησε τους  καθηγητές του για το φαινόμενο αυτό,  αρχικά εισέπραξε ειρωνία. Ευτυχώς όμως γι αυτόν, ένας καθηγητής Φυσικής επανέλαβε το πείραμα και επιβεβαίωσε τις παρατηρήσεις Mpemba. Σε ορισμένες συνθήκες, πράγματι το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο. Όποιος επιχειρήσει να διεκδικήσει το βραβείο ας μελετήσει πρώτα κάποιες από τις ήδη δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες όπως: A search for the Mpemba effect: When hot water freezes faster then cold water: arxiv.org/abs/1003.3185

Το ελατήριο που “αντιστέκεται” στο νόμο της βαρύτητας


Ένα βίντεο υψηλής ταχύτητας αναδεικνύει την "άρνηση" κατακόρυφων ελατηρίων να υπακούσουν στο νόμο της βαρύτητας. Ελατήρια σε κατακόρυφη διεύθυνση αφήνονται να πέσουν ελεύθερα προς το έδαφος. Ενώ το πάνω τμήμα του ελατηρίου αρχίζει πέφτει κανονικά, το κατώτερο τμήμα παραμένει ακίνητο. Παρακολουθείστε το πείραμα:

http://youtu.be/uiyMuHuCFo4
Προφανώς οι σπείρες του κατώτερου τμήματος του ελατηρίου - όταν αυτό αφήνεται να πέσει προς τα κάτω - εκτός από τη δύναμη του βάρους "αισθάνονται" ακόμη την δύναμη της τάσης του ελατηρίου που "εξουδετερώνει" το βάρος. Έτσι το κατώτερο τμήμα του ελατηρίου για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα αιωρείται. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή της σταθεράς k των ελατηρίων που χρησιμοποιούνται στα πειράματα είναι μικρή, οπότε μικρή είναι και η ταχύτητα διάδοσης μιας διαταραχής σ' αυτά...
Μια αναλυτική μελέτη του φαινομένου μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩarxiv.org/pdf/1110.4368v1.pdf

25/6/12

O Στίβεν Χόκινγκ κατάφερε να «μιλήσει»

Η επαναστατική συσκευή iBrain μετέτρεψε τις σκέψεις του σε λέξεις

Ο Στίβεν Χόκινγκ επικοινώνησε με το iBrain, ένα νέο πρωτοποριακό σύστημα που «μεταφράζει» την εγκεφαλική δραστηριότητα σε λέξεις
Ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ δοκιμάζει μια επαναστατική συσκευή η οποία σύμφωνα με τους δημιουργούς της μπορεί να διαβάζει τις σκέψεις, να τις «μεταφράζει» - να τις μετατρέπει δηλαδή σε λέξεις - και να τις εκφωνεί μέσα από ηχεία. Ο Χόκινγκ πάσχει από τη νόσο Λου Γκέρινγκ και εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο αδυνατώντας μεταξύ άλλων να μιλήσει.

Οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι θα παρουσιάσουν σε λίγες ημέρες σε μεγάλο συνέδριο που θα γίνει στο Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ τα πρώτα αποτελέσματα των δοκιμών της συσκευής στον διάσημο αστροφυσικό, τα οποία, όπως υποστηρίζουν, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Οπως αναφέρουν μάλιστα, αν δεν υπάρξει κάποιο πρόβλημα της τελευταίας στιγμής, στην παρουσίαση θα παρευρεθεί και ο ίδιος ο Χόκινγκ για να λάβει μέρος στην επίδειξη του συστήματος.

Η εγκεφαλική κορδέλα

Το iBrain είναι μια μικρή συσκευή (έχει μέγεθος ανάλογο με αυτό ενός σπιρτόκουτου) η οποία είναι ενσωματωμένη σε μια ελαστική κορδέλα που τοποθετείται στο κεφάλι του ασθενή. Η συσκευή, η οποία έχει αναπτυχθεί από ομάδα ειδικών της αμερικανικής εταιρείας NeuroVigil σε συνεργασία με ερευνητές του Πανεπιστημίου Stanford, αρχικά δημιουργήθηκε για την παρακολούθηση ατόμων κατά τη διάρκεια του ύπνου τους όπως οι ασθενείς με υπνική άπνοια.

Στην πορεία όμως οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το iBrain μπορεί να «διαβάζει» τα εγκεφαλικά κύματα που παράγει κάποιος όταν σκέφτεται και θεώρησαν ότι, με την κατάλληλη επεξεργασία τους από σχετικό λογισμικό, θα μπορούσε να τα μετατρέπει σε λέξεις. Ετσι άρχισαν να κάνουν μελέτες σχετικά και με αυτή την εφαρμογή.

Η εγκεφαλική διεπαφή

Η συσκευή βασίζεται στη λεγόμενη διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή (Brain Computer Interface). Η διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή αναφέρεται σε μια σειρά από τεχνολογίες που ως απώτερο στόχο έχουν την επίτευξη αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μεταξύ του ανθρώπινου νευρικού συστήματος και υπολογιστικών συστημάτων.

Με τη μέθοδο αυτή πειραματίζονται ερευνητές που προσπαθούν να αναπτύξουν τεχνολογίες χρήσης υπολογιστή από άτομα με κινητικά ή άλλα προβλήματα υγείας όπως, για παράδειγμα, τα άτομα με προβλήματα όρασης. Επίσης, η τεχνική εφαρμόζεται στο πεδίο της χρήσης τεχνητών μελών από αναπήρους ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για την ανάπτυξη τεχνολογίας που θα επιτρέπει σε έναν στρατιώτη να ελέγχει με τη σκέψη οπλικά συστήματα ή ακόμη και ένα ρομποτικό σκάφος.

Οσον αφορά ειδικότερα το iBrain, η συσκευή μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση των διαταραχών του ύπνου, της κατάθλιψης και του αυτισμού ενώ ελβετική εταιρεία συνεργάζεται με τη NeuroVigil για την ανάπτυξη λογισμικού που θα επιτρέπει να παρακολουθείται πώς τα φάρμακα δρουν στον εγκέφαλο και να προσαρμόζονται οι δόσεις τους ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς.

Ο Στίβεν Χόκινγκ

Οταν ο Στίβεν Χόκινγκ έμαθε για το iBrain δέχθηκε να το δοκιμάσει. Οι ερευνητές τον επισκέφθηκαν στο σπίτι του στην Αγγλία, τοποθέτησαν τη συσκευή στο κεφάλι του και του ζήτησαν να συγκεντρωθεί και να σκέφτεται έντονα και επαναλαμβανόμενα ότι εκτελεί κάποιες απλές κινήσεις, όπως ότι σφίγγει σε γροθιά το χέρι του κ.α.

Η συσκευή κατέγραφε τα εγκεφαλικά κύματα που παρήγαγε ο εγκέφαλος του επιστήμονα κατά τη διάρκεια των πειραμάτων. Ενας αλγόριθμος που οι ερευνητές ονομάζουν Spears επεξεργάστηκε τα δεδομένα της συσκευής. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο αλγόριθμος κατάφερε τελικά να «μεταφράσει» τις κινήσεις του Χόκινγκ.

Η τεχνολογία
«Αναπτύσσουμε τεχνολογία που θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να αποκτήσει πρόσβαση στον ανθρώπινο εγκέφαλο για πρώτη φορά. Είναι πολύ συναρπαστικό αφού ανοίγουμε ένα παράθυρο στον εγκέφαλο» αναφέρει ο Φίλιπ Λόου, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι όσο η τεχνολογία πάνω στην οποία βασίζεται το σύστημα εξελίσσεται θα βελτιώνεται ταυτόχρονα και το επίπεδο της «μετάφρασης». Θεωρούν ότι σύντομα θα καταφέρουν να διαβάσουν το μυαλό ενός ανθρώπου, γεγονός που θα φέρει επανάσταση στην Ιατρική.
tovima.gr - dailymail.co.uk

24/6/12

Ποτάμια και λίμνες στη Σελήνη

Στην επιφάνεια της Σελήνης δεν θα μπορούσε να υπάρξει νερό, παρά τον όρο “mare” – η θάλασσα στα Λατινικά - που χρησιμοποιείται στον χαρακτηρισμό τοποθεσιών της. Κι όμως στην παραπάνω εικόνα (wms.lroc.asu.edu/lroc) που λήφθηκε από το Lunar Reconnaissance της NASA Orbiter στις 9 Μαρτίου δείχνει την ροή υγρού που συνέβη πριν από 108 εκατομμύρια πριν - την εποχή που δημιουργήθηκε ο κρατήρας Tycho (O "ποταμός" της φωτογραφίας βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του κρατήρα Tycho).
Οι κρατήρες στη Σελήνη δημιουργούνται από την πρόσκρουση μετεωριτών (ή κομητών ή αστεροειδών) στην επιφάνειά της. Όταν προσκρούουν στην επιφάνεια της Σελήνης έχουν ταχύτητες από 10 έως 60 km / sec, αρκετή για να απελευθερωθεί τόση ενέργεια, ικανή να λιώσει μέρος των συγκρουομένων βράχων. Η ροή της λιωμένης μάζας του μετεωρίτη - που θα περιείχε και πάγο - δημιούργησε το "ποτάμι" που βλέπουμε στην φωτογραφία.
Η φωτογραφία που ακολουθεί δείχνει μια μεγάλη "λίμνη" (4,5 χιλιόμετρα μήκος και 2,1 πλάτος) στην οποία η ροή τερματίστηκε.
Οι λεπτομέρειες (Α, Β, C και D) της παραπάνω φωτογραφίας φαίνονται στη συνέχεια
 (A) Ο αρχικός κρατήρας με διάμετρο περίπου 400 μέτρα
(B)
(C)
(D)
lroc.sese.asu.edu

23/6/12

Θα αξιοποιήσουμε εντέλει την πρωτοβουλία των Νομπελιστών;

O Τζέιμς Γουότσον στηρίζει την ελληνική έρευνα
Απέστειλε σχετική επιστολή στον Χέρμαν βαν Ρομπάι και τον Μπαράκ Ομπάμα
James D Watson
Την επιστολή στήριξης της ελληνικής έρευνας που απέστειλαν πριν από έναν μήνα στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Χέρμαν βαν Ρομπάι και στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, είκοσι Νομπελίστες  θέλησε να προσυπογράψει και ο Τζέιμς Γουότσον, ο επιστήμονας που μαζί με τον Φράνισς Κρικ διαλεύκανε τη δομή της διπλής έλικας του DNA στην αρχή της δεκαετίας του 1950.
Ο 84χρονος θρύλος της μοριακής βιολογίας απέστειλε στις 15 Ιουνίου 2012 στον κ. Ρομπάι την ακόλουθη επιστολή:
«Αξιότιμε Πρόεδρε Van Rompuy,
Θα ήθελα κι εγώ ακολουθώντας το παράδειγμα του συναδέλφου μου, Καθηγητή Harald Zur Hausen και των άλλων διακεκριμένων Επιστημόνων να ζητήσω από τους Ευρωπαίους πολιτικούς Ηγέτες και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας την υποστήριξη της Ελλάδος (“SCIENCE”, Μάιος 2012). Οι υπογράφοντες την αναφορά ελπίζουμε ειλικρινά ότι οι διεθνείς πολιτικοί Ηγέτες τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες θα αξιοποιήσουν όλα τα μέτρα και τις δράσεις τους στην εξουσία για να υποστηρίξουν την Ελλάδα και να βοηθήσουν τη χώρα ν’ ανακάμψει από την βαθειά οικονομική ύφεση.
Σας καλώ να λάβετε άμεσα και κατάλληλα μέτρα για να στηρίξετε την Επιστήμη και τα Κέντρα Αριστείας για να φέρουν ανάπτυξη και ευημερία στην Ελλάδα.
Με εκτίμηση,
James D. Watson, Ph.D.
Nobel Prize in Physiology or Medicine 1962».
Η επιστολή κοινοποιήθηκε επίσης στον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
Η παραπάνω επιστολή φέρνει πάλι στην επικαιρότητα το άρθρο του Γιώργου Ευαγγελόπουλου που δημοσιεύθηκε ΕΔΩ στις 8-6-2012

Θα αξιοποιήσουμε εντέλει την πρωτοβουλία των Νομπελιστών;


Πολλοί υποστηρίζουν ότι μέσα από την σημερινή πολύπλευρη ελληνική κρίση υπάρχουν ελπίδες να ανασυνταχθούμε ως κοινωνία και Πολιτεία, να αναπροσδιορίσουμε τις αξίες και τις προτεραιότητές μας και να θεμελιώσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τον τόπο μας.

Παραταύτα, υπάρχουν σημάδια ότι δεν έχουμε εκείνα τα ανακλαστικά, δεν εκδηλώνουμε εκείνες τις αντιδράσεις που να δικαιολογούν μια τέτοιου τύπου αισιοδοξία. Ελπίζω κι εύχομαι ολόψυχα να κάνω λάθος!

Πάντως, σ’ αυτές τις δυσάρεστες σκέψεις με οδήγησε, για μια ακόμη φορά, το γεγονός ότι η πολιτική και πνευματική ηγεσία της Ελλάδας προσπέρασε, σχεδόν αδιάφορα (απ’ όσο, τουλάχιστον, είμαι σε θέση να γνωρίζω, παρακολουθώντας τις ανακοινώσεις των πολιτικών κομμάτων αλλά και τις πολύωρες προεκλογικές συζητήσεις των πολιτικών μας στα ΜΜΕ), μια σημαντικότατη πρωτοβουλία 22 κορυφαίων επιστημόνων που συνίσταται στην αποστολή επιστολής στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schultz, τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Herman van Rompuy και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) José Manuel Durao Barroso, με την οποία τους απευθύνουν δραματική έκκληση για την υποστήριξη και ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ένωση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας στην Ελλάδα. Από αυτούς τους 22 επιστήμονες, οι 20 είναι κάτοχοι του Βραβείου Νομπέλ στις επιστήμες της Φυσιολογίας ή της Ιατρικής, της Χημείας και της Φυσικής, ενώ εκ των υπολοίπων δύο, ο ένας, ο Καθηγητής Iain Mattaj, είναι ο σημερινός Γενικός Διευθυντής του σημαντικότατου European Molecular Biology Laboratory (EMBL) – θέση που, ειρήσθω εν παρόδω, κατείχε για δύο θητείες και λάμπρυνε στο παρελθόν ο Έλληνας βιολόγος, Φώτης Καφάτος- ενώ ο άλλος είναι ο Καθηγητής Robert May του Τμήματος Ζωολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έχει τιμηθεί με ένα από τα πιο περίβλεπτα διεθνή επιστημονικά βραβεία, το Crafoord Prize. Το πόσο ξεχωριστής σημασίας είναι αυτή η παρέμβαση αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι δεν είναι γνωστό να έχει υπάρξει στα χρονικά υπόμνημα που να απευθύνεται προς τους ηγέτες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το οποίο να υπογράφεται από τόσο μεγάλο αριθμό από Νομπελίστες.

Η πρωτοβουλία γνώρισε τη δημοσιότητα όταν το κορυφαίο περιοδικό Science, στο τεύχος της 25 Μαΐου 2012, στη στήλη του, Letters, δημοσίευσε υπό τον τίτλο, “Support for Greece”, την εν λόγω επιστολή, την οποία υπογράφει, εκ μέρους όλων των επιστημόνων, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, Harald zur Hausen, βραβείο Νoμπέλ στην Φυσιολογία ή την Ιατρική (2008). Ας σημειωθεί, ότι το εν λόγω Νόμπελ του απονεμήθηκε διότι οι έρευνές του οδήγησαν στην ανάπτυξη του εμβολίου πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, το οποίο θα σώσει τις ζωές εκατομμυρίων γυναικών σε όλο τον κόσμο, οπότε δικαίως συγκαταλέγεται στους μεγάλους ευεργέτες της Ανθρωπότητας.

Στην επιστολή αυτή, η οποία γνώρισε αρκετή δημοσιότητα στην ελληνική και ξένη ηλεκτρονική και έντυπη δημοσιογραφία (βλ., π.χ., το δημοσίευμα της Ιωάννας Σουφλέρη, «Τα Νομπέλ στηρίζουν την Ελλάδα», ΒΗΜΑ της Κυριακής της 27ης Μαΐου 2012, καθώς και το δημοσίευμα του Stratis G. Camatsos, “Nobelists send Brussels a message to ‘Support Greece”’, στην New Europe Online – The European Political Newspaper, στις 29 Μαΐου 2012: http://www.neurope.eu/article/nobelists-sends-brussels-message-support-greece) δεν διατυπώνεται μια αόριστη επιθυμία των ξένων επιστημόνων που την υπογράφουν, με στόχο να βοηθηθεί και να υποστηριχθεί το μέλλον της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα. Αντιθέτως, αφού επεσήμαναν ότι στην Ελλάδα το ακαθάριστο εθνικό προϊόν μειώθηκε μόνο το έτος 2011 κατά σχεδόν 7% και η ανεργία έχει υπερβεί το 20%, καθώς και ότι οι δημοσιονομικές περικοπές απειλούν τη βιωσιμότητα των καλύτερων ερευνητικών και τεχνολογικών κέντρων που διαθέτουν δημιουργικό ανθρώπινο δυναμικό, οι υπογράψαντες την «επιστολή-έκκληση» επικαλούνται πρόσφατο σχόλιο του περιοδικού Physics Today, σύμφωνα με το οποίο υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν ορισμένα από τα προαναφερθέντα προβλήματα. Οι διαρθρωτικοί πόροι, όπως ονομάζονται, προέρχονται από παρακράτηση ενός ποσοστού του ΦΠΑ σε όλες τις χώρες της ΕΕ και διατίθενται για την ταχύτερη ανάπτυξη των πτωχότερων περιοχών σε κράτη-μέλη της Ένωσης. Με δυο λόγια, όπως σωστά επισημαίνει η Ιωάννα Σουφλέρη στο προαναφερθέν δημοσίευμά της, οι Ευρωπαίοι επιστήμονες υποδεικνύουν την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα με τη χρήση συγκεκριμένων ευρωπαϊκών κεφαλαίων που αποκαλούνται «διαρθρωτικά κεφάλαια».

Μάλιστα, οι συντάκτες αυτού του κειμένου γίνονται ακόμη πιο συγκεκριμένοι, όταν, στη συνέχεια, προτείνουν τα ακόλουθα μέτρα: (i) Για την επίτευξη βραχυπρόθεσμων οφελών, ένα σημαντικό μέρος των πόρων που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία για τη χρηματοδότηση της Ελλάδας να διατεθεί σε καινοτόμα ελληνικά προγράμματα στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. (ii) Για την επίτευξη μακροπρόθεσμων οφελών, να χρησιμοποιηθούν επίσης τα κεφάλαια αυτά για να τεθεί σε εφαρμογή ένα ευρύ πρόγραμμα προώθησης της στενής συνεργασίας μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων έρευνας και τεχνολογίας με υπάρχουσες ελληνικές ομάδες αριστείας. (iii) Να εξασφαλιστεί η συνέχιση της υποστήριξης της ελληνικής συμμετοχής σε μεγάλους Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς, όπως το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας. (iv) Να ξεκινήσει ένα νέο πρόγραμμα για τη σύνδεση υπαρχόντων ελληνικών ιδρυμάτων αριστείας με αντίστοιχα ευρωπαϊκά, με έμφαση σε επιστημονικά πεδία στα οποία η Ελλάδα έχει ήδη μια ισχυρή παρουσία στο ευρωπαϊκό τοπίο και τα οποία κρίνονται ζωτικής σημασίας για την περαιτέρω τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας.

Με βάση τα ανωτέρω, δηλαδή τη συγκεκριμένη γενναιόδωρη προσφορά βοήθειας στην Ελλάδα εκ μέρους αυτών των κορυφαίων ξένων επιστημόνων, θα ανέμενε κανείς:

1) Τα πολιτικά κόμματα να έρθουν σε επαφή μαζί τους, τόσο για να τους ευχαριστήσουν, όσο και για να τους ζητήσουν την περαιτέρω βοήθεια και υποστήριξή τους, σε περίπτωση που αποφασίσουν να ενσωματώσουν τις εν λόγω προτάσεις των επιστημόνων στις στρατηγικές επαναδιαπραγμάτευσης ή απλής βελτίωσης κάποιων όρων του δεύτερου μνημονίου (ανάλογα με τις διακηρυχθείσες θέσεις ενός εκάστου κόμματος πάνω στο θέμα αυτό). Πώς είναι δυνατόν, άλλωστε, να μιλάμε για ανάπτυξη, όταν παραβλέπουμε ότι αυτή, σε ένα μεγάλο της μέρος, οφείλει να στηριχθεί στη δυναμική ανάπτυξη της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας και της καινοτομίας στην πατρίδα μας; Οι περισσότεροι από τους πολιτικούς μας αναμασάνε τα περί ανάγκης περαιτέρω ενίσχυσης του τουρισμού και της ναυτιλίας μόνον, χωρίς μάλιστα να έχουν ενδεχομένως διαθέσιμες τις απαραίτητες μελέτες για την ακριβή διάγνωση των μεθόδων και των περιθωρίων βελτίωσης της αποδοτικότητας των δύο αυτών κλασικών, όντως, στυλοβατών της ελληνικής οικονομίας.

2) Η πνευματική ηγεσία του τόπου, από τα ΑΕΙ μας έως την Ακαδημία Αθηνών και το λίαν αξιόλογο ως προς την επιστημονική σύνθεσή του, άμισθο σημερινό «Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας» (ΕΣΕΤ), να αξιοποιήσουν την ευκαιρία ώστε να τονίσουν στην ελληνική αλλά, κυρίως, στη διεθνή κοινή γνώμη, ότι υπάρχουν και στην Ελλάδα εστίες πνευματικής αριστείας που αναγνωρίζονται από την ελίτ της ευρωπαϊκής επιστήμης, οι οποίες οφείλουν να υποστηριχθούν από τις ελληνικές κυβερνήσεις που επιβάλλεται να έχουν όραμα για τον τόπο και το μέλλον των νεότερων ιδίως γενιών μας, αλλά και από μια ΕΕ που πρέπει έμπρακτα να αποδείξει, για μια ακόμη φορά, ότι το πολιτικό της οικοδόμημα στηρίζεται στην ηθικοπολιτική αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των λαών των κρατών-μελών που την συγκροτούν. Πότε υπήρξε, αλήθεια, στο παρελθόν μεγαλύτερη ανάγκη απ’ ό,τι σήμερα στο να αναληφθεί από τους κορυφαίους θεσμούς της πνευματικής μας ζωής η ευθύνη για μια ευρεία κινητοποίηση του λίαν αξιόλογου επιστημονικού δυναμικού των απανταχού της Γης Ελλήνων επιστημόνων, προκειμένου αυτοί να στηρίξουν, ηθικά ή και έμπρακτα (ακόμη καλύτερα), την προσπάθεια διάσωσης και ενίσχυσης της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας στην Ελλάδα;

3) Το Υπουργείο Εξωτερικών να αξιοποιήσει αυτή την πρωτοβουλία των επιστημόνων, μαζί με διάφορες ανάλογες κινήσεις που έχουν, επίσης, εκδηλωθεί (π.χ. διάφορα κείμενα συμπαράστασης οικονομολόγων και Ευρωπαίων πολιτικών), στο πλαίσιο της πολιτικής, οικονομικής αλλά και πολιτισμικής διπλωματίας που η χώρα μας αναπτύσσει, στη σημερινή εποχή της κρίσης, για την αντιμετώπιση της άδικης, συχνά (όχι πάντοτε!), απαξίωσης της χώρας μας, του λαού μας και των επιτευγμάτων του στα μάτια πολλών άλλων λαών.

4) Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας να αναλάβει τις δικές του ευθύνες και συνακόλουθες πρωτοβουλίες για την στήριξη της εφαρμοσμένης επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας στην Ελλάδα. Ας υπενθυμίσω εδώ σε όσους έχουν στον νου τους (και το επικαλούνται) το φινλανδικό μοντέλο ανάπτυξης της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, την ακόλουθη κρίσιμη «λεπτομέρεια»: ότι στην Ελλάδα, δυστυχώς, ούτε οι ιδιωτικές επιχειρήσεις διαθέτουν κονδύλια για την υποστήριξη της εφαρμοσμένης επιστημονικής γνώσης. Μάλιστα, σε μια παλαιότερη, του 2004, εξαιρετική διάλεξη του διακεκριμένου φυσικού, Ελευθέριου Ν. Οικονόμου, εκ των ιδρυτών και, μετέπειτα, πρώτου Προέδρου, για διάστημα είκοσι ετών, του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΤΕ) -που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ευρασία, με τίτλο, Επιστήμη: Πού έδυ σου η θέλξη;- αναφέρεται ότι στην Ελλάδα «το ποσοστό που διατίθεται εντός των επιχειρήσεων είναι μικρότερο του έ¬να τοις χιλίοις (1‰) του ακαθάριστου εγχώρι¬ου προϊόντος», ενώ «στην Φινλανδία, την οποία θέλου¬με να αντιγράψουμε στο νομικό, αλλά όχι στο ουσιαστικό επίπεδο, το αντίστοιχο ποσοστό εί¬ναι τουλάχιστον 25‰».

5) Τέλος, η ελληνική τηλεόραση, δημόσια και ιδιωτική, να διαθέσει περισσότερο χρόνο στην προβολή και ανάδειξη αυτής της πρωτοβουλίας, όπως και άλλων, αναλόγου αξίας, προκειμένου να τονωθεί η ευρωπαϊκή συνείδηση του ελληνικού λαού (ας αντιληφθούμε ότι Γερμανίδα είναι, ασφαλώς, η κ. Μέρκελ, αλλά Γερμανός είναι και ο Καθηγητής zur Hausen, ο οποίος, μάλιστα, το περσυνό καλοκαίρι βρισκόταν στην Κρήτη, για να διδάξει σε Έλληνες και ξένους φοιτητές, ως κεντρικός ομιλητής των Σεμιναριακών Διαλέξεων Ωνάση, τις οποίες διοργανώνει κάθε χρόνο το ΙΤΕ, υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Γιάννη Παπαμαστοράκη, Ομότιμου Καθηγητού Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης). Με δυο λόγια, χωρίς την πίστη του λαού μας στην αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας, κάθε μελλοντική ελληνική κυβέρνηση θα δυσχερανθεί αφάνταστα κατά την υλοποίηση των όποιων μεταρρυθμιστικών της σχεδίων εντός του πολιτικού, οικονομικού και ευρύτερου θεσμικού πλαισίου της ΕΕ.

Υπάρχει εντέλει ελπίδα; Παρότι ξεκίνησα κάπως απαισιόδοξα τη συγγραφή του παρόντος κειμένου, πιστεύω ότι υπάρχει. Επομένως, κλείνοντας, θέλω να εμφανιστώ πιο αισιόδοξος. Και τούτο, διότι λειτουργούν στην Ελλάδα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο έργο τους, θύλακες αριστείας όσον αφορά την ποιότητα της επιστημονικής έρευνας που παράγεται σ’ αυτές. Με ένα οργανωμένο και σταθερά υλοποιούμενο σχέδιο, το διεθνώς ανταγωνιστικό επιστημονικό και τεχνολογικό τους έργο μπορεί να καταλήξει σε σημαντικής έκτασης καινοτομικά προϊόντα που θα οδηγήσουν τη χώρα σε μια στέρεα ανάκαμψη. Η διεθνής στήριξη, όπως αυτή των 22 κορυφαίων επιστημόνων, είμαι βέβαιος ότι θα επιτρέψει δυνητικά στους επιστήμονες που συγκροτούν αυτούς τους θύλακες, να αναλάβουν σημαντικές πρωτοβουλίες υπερεθνικής εμβέλειας στο άμεσο μέλλον, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα τόσο στους εαυτούς τους να συνεχίσουν να κάνουν έρευνα πρώτης γραμμής όσο και στη χώρα να ελπίζει ότι θα στηρίξει μεγάλο μέρος της οικονομικής της ανάπτυξης στην εντυπωσιακή ενίσχυση της εγχώριας καινοτομίας, της βασισμένης σε επιστημονική και τεχνολογική έρευνα η οποία θα αξιολογείται με διεθνή κριτήρια.

O Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος είναι Δικηγόρος – πολιτικός επιστήμονας

H Barbie επιστήμονας

Το βίντεο που ακολουθεί έχει τίτλο "Science: It's a Girl Thing!" και δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να προσελκύσει γυναίκες στην επιστήμη. Για τον ίδιο λόγο δημιουργήθηκε επίσης και ο ιστότοπος science-girl-thing.eu. Το βίντεο έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων για διάφορους λόγους :)

http://youtu.be/g032MPrSjFA

Ακολουθεί μια απάντηση στο προηγούμενο βίντεο
ΕΔΩ: youtu.be/5vyAWyAUHpI

22/6/12

Μια σπάνια διάταξη εξωπλανητών

Ανατολή πλανήτη: Μια καλλιτεχνική απεικόνιση που δείχνει τον πλανήτη Kepler-36c όπως θα φαινόταν από την επιφάνεια του γειτονικού του πλανήτη Κepler-36b. (Image credit: Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics/David Aguilar)
Το Σύμπαν συνεχίζει καθημερινά να μας εκπλήσσει. Ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε δύο πλανήτες οι τροχιές των οποίων γύρω από το άστρο τους σχεδόν συμπίπτουν. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται αυτή η πλανητική διάταξη ενώ το φαινόμενο έχει και μια δεύτερη επίσης σπάνια κοσμική πλευρά. Ο ένας πλανήτης είναι μεγάλος και βραχώδης, μια «σούπερ-Γη» όπως ονομάζονται αυτοί οι πλανήτες, ενώ ο άλλος είναι ένας γίγαντας αερίου με χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα του Ποσειδώνα.

Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα ηλιακά συστήματα οργανώνονται με τρόπο ανάλογο όπως το δικό μας. Στο εσωτερικό του συστήματος και σε κοντινή και μέση απόσταση από το άστρο δημιουργούνται βραχώδεις πλανήτες ενώ οι πλανήτες αερίου προτιμούν να εγκαθίστανται σε πιο απομακρυσμένα σημεία αφού οι συνθήκες μακριά από το άστρο είναι περισσότερο ευνοϊκές για αυτούς. Οπως είναι ευνόητο έχουμε να κάνουμε με ένα μοναδικό πλανητικό δίδυμο που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων.

Το σύστημα

Ερευνητική ομάδα που αποτελούνταν από επιστήμονες κορυφαίων πανεπιστημίων των ΗΠΑ (Χάρβαρντ, Ουάσιγκτον κ.α.) έκανε την ανακάλυψη μελετώντας δεδομένα που έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler. Οι δύο πλανήτες εντοπίστηκαν να κινούνται γύρω από το Kepler 36, ένα άστρο που βρίσκεται σε απόσταση 1.200 ετών φωτός στον αστερισμό του Κύκνου.

Ο Kepler 36-b είναι ένας βραχώδης πλανήτης με μάζα 4.5 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Ο Kepler 36-c έχει διπλάσια μάζα από τον κοσμικό παρτενέρ του με τον οποίο κάθε 97 μέρες βρίσκονται στο κοντινότερο σημείο μεταξύ τους. Η απόσταση τους εκείνη τη στιγμή είναι περίπου δύο εκατομμύρια χλμ.

Για να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη και οι αποστάσεις οι ειδικοί αναφέρουν ότι αν υπάρχουν κάτοικοι στον Kepler 36-b βλέπουν τον γίγαντα αερίου τρεις φορές μεγαλύτερο από ότι εμείς την Σελήνη. Οι ερευνητές εκτιμούν οι δύο πλανήτες δεν δημιουργήθηκαν κοντά ο ένας τον άλλο αλλά σε διαφορετικά σημεία του συστήματος και τελικά προσέγγισαν ο ένας τον άλλο. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science. (Θοδωρής Λαΐνας - www.tovima.gr)
www.nasa.gov

Νέες ενδείξεις από μετεωρίτες για αφθονία νερού στον Άρη

Ο Άρης όπως τον "είδε" το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι υπήρχε αφθονία νερού στο εσωτερικό του
Νέα στοιχεία έρχονται να ενισχύσουν την πεποίθηση των επιστημόνων ότι, εκτός από τη Γη, η οποία είναι ο μόνος πλανήτης του ηλιακού συστήματος που διαθέτει μεγάλα υδάτινα αποθέματα στο εσωτερικό του, και ο Άρης κάποτε είχε αφθονία νερού στα έγκατά του. Αν και έως τώρα έχουν συσωρευτεί αρκετές ενδείξεις για την ύπαρξη κάποτε σημαντικών ποσοτήτων υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη, οι εκτιμήσεις ήταν ότι το εσωτερικό του ήταν γενικά άνυδρο, μία εικόνα που τώρα μάλλον ανατρέπεται.

Επιστήμονες του Ινστιτούτου Κάρνεγκι, με επικεφαλής τον Φράνσις ΜακΚάμπιν και τον Έρικ Χάουρι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Geology» της Γεωλογικής Εταιρίας της Αμερικής, ανέλυσαν το περιεχόμενο δύο μετεωριτών αρειανής προέλευσης που ανακαλύφθηκαν στη Γη. Οι μετεωρίτες, οι οποίοι πιστεύεται ότι προέρχονται από τον μανδύα του «κόκκινου πλανήτη» (δηλαδή από το εκτεταμένο γεωλογικό στρώμα μεταξύ του φλοιού και του πυρήνα), εκτινάχθηκαν από τον Άρη πριν από περίπου 2,5 εκατ. χρόνια και κατέληξαν στη Γη, παγιδευμένοι από τη βαρύτητά της.

Αναλύοντας γεωχημικά τη σύνθεση των δύο μετεωριτών, οι γεωλόγοι συμπέραναν ότι ο μανδύας του Άρη, σε ορισμένα σημεία, πρέπει να περιείχε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που έχουν υποθέσει ως τώρα οι επιστήμονες, σε σημείο που να μην διέφερε από την ποσότητα των υπόγειων υδάτων της Γης. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το νερό υπήρχε ήδη από την αρχική φάση σχηματισμού του Άρη και έκτοτε ο πλανήτης διατήρησε την ικανότητά του να διακρατεί αποθέματα νερού στο εσωτερικό του.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Αμερικανών ερευνητών, ο μανδύας του Άρη περιείχε 70 έως 300 μέρη νερού (ppm) ανά εκατομμύριο. Συγκριτικά, το ανώτερο στρώμα του μανδύα της Γης περιέχει κατά προσέγγιση 50 έως 300 μέρη νερού ανά εκατομμύριο. Τα ηφαίστεια θεωρούνται ο κύριος μηχανισμός μέσω του οποίου το νερό του Άρη ανέβαινε από τα έγκατα του πλανήτη προς την επιφάνειά του.

Τα νέα στοιχεία ενισχύουν επίσης την άποψη ότι, αφού υπήρχε τόσο νερό, είναι πολύ πιθανό να υπήρχαν κάποτε κάποιες μορφής ζωής -όχι κατ’ ανάγκην νοήμονες!- στον γειτονικό πλανήτη. Και δεν αποκλείεται να υπάρχουν ακόμα, αν τουλάχιστον κρίνει κανείς από την ανθεκτικότητα των γήινων μικροοργανισμών.

Πηγή: ΑΜΠΕ - phys.org

21/6/12

Πράκτωρ Higgs

Όλος ο κόσμος γνωρίζει πλέον για το σωματίδιο Higgs και τις έρευνες που γίνονται γι αυτό στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο CERN και περιμένει με αγωνία :) την οριστική ανακοίνωση για την ανακάλυψή του. Έτσι, μέχρι τώρα έχει κυκλοφορήσει  κόμικ για το Higgs αλλά και εφαρμογή  που τρέχει σε Android, ώστε να μπορούμε να ψάχνουμε για το Higgs στα δεδομένα του LHC. 

Kαι τώρα έρχεται ο πράκτωρ Higgs 
Πρόκειται για ένα παιχνίδι που μπορείτε να παίξετε ΕΔΩ ή να το κατεβάσετε για το κινητό σας ΕΔΩ (με χρέωση 0.99$ ...)
Στο βίντεο που που ακολουθεί βλέπουμε την περιγραφή του παιχνιδιού:

http://youtu.be/7TIyyYY8u6g

Ρομποτικές «μύγες – κατάσκοποι»

Τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη μινιατούρες με τη μορφή εντόμων και πουλιών διαθέτουν οι ΗΠΑ, σύμφωνα με την «Daily Mail». Μπορούν «να μπαίνουν σε κτίρια, να φωτογραφίζουν, να ηχογραφούν ακόμα και να χτυπούν τρομοκράτες». Σχεδίαζαν και φονικά μίνι αεροσκάφη με πρότυπο το «ορνιθόπτερο» του Λεονάρντο ντα Βίντσι

Έντομα - κατάσκοποι:  ένα από τα ιπτάμενα ρομποτικά υπερόπλα που φέρεται να διαθέτει ο αμερικανικός στρατός
Ο Μεγάλος Αδελφός και οι μελλοντικοί «007» σύντομα θα έχουν μέγεθος... μύγας! Σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο, το μέλλον της κατασκοπείας βρίσκεται σε τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη μινιατούρες που θα έχουν μορφή εντόμου και για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι ήδη χρησιμοποιούνται κρυφά σε διαδηλώσεις από τον αμερικανικό στρατό, που φαίνεται να επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια στη λεγόμενη «μικροαεροναυπηγική» τεχνολογία.
Τον Ιούνιο του 2011 ο αμερικανικός στρατός παραδέχθηκε ότι διαθέτει τόσο εξελιγμένη αεροναυπηγική τεχνολογία που μπορεί να έχει μέγεθος εντόμου, ενώ τον ίδιο χρόνο ζήτησε 5 δισ. δολάρια έως το 2030 από το Κογκρέσο για αεροσκάφη. Σύμφωνα με τον αεροναυπηγό Γκρεγκ Πάρκερ, η αμερικανική κατασκοπευτική τεχνολογία κινείται προς τις «μύγες- κατασκόπους» που διαθέτουν κάμερα και αισθητήρες για την ανίχνευση εχθρών και πυρηνικών όπλων.
Ειδικοί μηχανικοί προσπαθούν να αντιγράψουν το πέταγμα της μύγας, της πεταλούδας, του γερακιού και άλλων εντόμων και πτηνών για να καμουφλάρουν τα ρομπότ, καθώς εκτελούν τις αποστολές τους, σύμφωνα με τον Πάρκερ. Η Υπηρεσία Ερευνας Προηγμένων Προγραμμάτων έχει ήδη παρουσιάσει αεροσκάφη που θυμίζουν το πουλί κολιμπρί, ενώ το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας έχει δημιουργήσει ρομποτική «μικρονυχτερίδα» που χωράει σε μια παλάμη.
Το 2008 η αεροπορία των ΗΠΑ έκανε τα αποκαλυπτήρια μη ανιχνεύσιμων κατασκοπευτικών ρομπότ σε μέγεθος εντόμων που μπορούν «να μπαίνουν σε κτίρια και να φωτογραφίζουν, να ηχογραφούν ακόμα και να επιτίθενται σε τρομοκράτες», καθώς και σχέδια φονικών μίνι αεροσκαφών που θα ήταν έτοιμα το 2015 και βασίζονταν στα σχέδια του 15ου αιώνα του περίφημου «ορνιθόπτερου» του Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Ωστόσο, έκτοτε ο αμερικανικός στρατός δεν έχει προβεί σε ανακοίνωση σχετικά με τη συγκεκριμένη τεχνολογία και, όπως σημειώνει η «Daily Mail», εγείρεται το ερώτημα τι μπορεί στην πραγματικότητα να ετοιμάζει, δεδομένης της μυστικοπάθειάς του σχετικά με τις τεχνολογικές του δυνατότητες.
Και η Γαλλία επενδύει στη μικροαεροναυπηγική τεχνολογία, έχοντας ήδη κατασκευάσει αεροσκάφη μινιατούρες με φτερά που μιμούνται το φτερούγισμα των πουλιών. Πάντως το πιθανότερο είναι ότι οι μελλοντικοί κατάσκοποι-ρομπότ θα μιμούνται πιστά τη φύση.



Από το 2007
Ιπτάμενα αντικείμενα σε διαδηλώσεις
Υποψίες για τη χρήση κατασκοπευτικών εντόμων από το αμερικανικό Πεντάγωνο κινήθηκαν για πρώτη φορά το 2007, όταν υπήρξαν αναφορές για παράξενα ιπτάμενα μικροσκοπικά αντικείμενα πάνω από τις αντιπολεμικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση κατηγορήθηκε τότε ότι αναπτύσσει μυστικά ρομποτικά κατασκοπευτικά έντομα και επίσημες διαψεύσεις από εντομολόγους που ισχυρίζονταν ότι ήταν λιβελούλα δεν κατάφεραν να κατευνάσουν τα πνεύματα. Μάλιστα τότε ένας συνταξιούχος της Πολεμικής Αεροπορίας είχε δηλώσει στην «Daily Telegraph» ότι «η Αμερική μπορεί να γίνει πολύ ύπουλη».
ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ
ethnos.gr - networkworld.com

Στο εργαστήριο GRASP του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια πραγματοποιήθηκε πριν από λίγο καιρό μια επίδειξη με 20 nanoquadrotors να πετούν σε σχηματισμούς συγχρονισμένα. Δείτε την στο βίντεο που ακολουθεί:


http://youtu.be/YQIMGV5vtd4

Όλοι οι 786 γνωστοί εξωπλανήτες

... μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2012)
Kάντε κλικ πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση
xkcd.com

Eκατό χρόνια από τη γέννηση του Alan Turing, πατέρα της σύγχρονης πληροφορικής

Η επιστήμη τιμά τον Άλαν Τούρινγκ, μια από τις μεγαλύτερες μορφές της νεώτερης επιστήμης, που όμως η ανθρώπινη κοινωνία συμπεριφέρθηκε απάνθρωπα και αντιεπιστημονικά
Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα τιμά, το Σάββατο, τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του πατέρα της σύγχρονης πληροφορικής, του βρετανού μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ (23 Ιουνίου 1912 - 7 Ιουνίου 1954), ο οποίος, μεταξύ πολλών άλλων, αποκωδικοποίησε τους μυστικούς κώδικες των ναζί στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Στις 23 Ιουνίου, στην 100ή επέτειο από τη γέννηση του καθηγητή της Λογικής και κρυπτογράφου στο Λονδίνο,πολλές πόλεις διοργανώνουν συνέδρια και εκθέσεις για να τιμήσουν τις εργασίες ενός μεγάλου επιστήμονα, ο οποίος, όμως, εν ζωή διώχθηκε, γιατί ήταν ομοφυλόφιλος.

«Ο Τούρινγκ είναι αναμφίβολα το μοναδικό πρόσωπο, η συνεισφορά του οποίου άλλαξε την όψη του κόσμου στους τρεις πιο ευαίσθητους τύπους νοημοσύνης: την ανθρώπινη, την τεχνητή και τη στρατιωτική», έγραφε το περιοδικόNature σε πρόσφατο άρθρο του.

Ο Τούρινγκ πέθανε σε ηλικία 41 ετών. Δηλητηριάστηκε με κυάνιο, μετά την καταδίκη του το 1952 για «παραβίαση της δημοσίας αιδούς», λόγω της ομοφυλοφιλίας του, που ήταν παράνομη εκείνη την εποχή στη Βρετανία, ενώ είχε, ήδη, υποστεί χημικό ευνουχισμό.

Ο Τούρινγκ κατάφερε να θέσει τα θεμέλια της σύγχρονης πληροφορικής, να καθορίσει τα κριτήρια της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και να αποκωδικοποιήσει τους μυστικούς κώδικες του γερμανικού στρατού, γεγονός που έσωσε εκατομμύρια ζωές και συνέβαλε να λήξει ταχύτερα ο πόλεμος, ενώ σχεδόν έλυσε ένα βιολογικό αίνιγμα στη μορφογένεση, το οποίο ακόμη παραμένει ανεξιχνίαστο για τους ερευνητές.

Το 1936 ο Τούρινγκ, ο οποίος είχε ανακοινώσει ότι θέλει να «κατασκευάσει έναν εγκέφαλο», δημοσιεύει άρθρο στο οποίο περιγράφει την «καθολική μηχανή Τούρινγκ». Ήταν ο πρώτος, που εξέτασε πώς να προμηθεύει προγράμματα σε μια μηχανή υπό μορφή «δεδομένων», τα οποία θα μπορούν πολλοί να επεξεργάζονται ταυτόχρονα.

Έσπασε τους κώδικες της κρυπτογραφικής μηχανής «Αίνιγμα»

Όταν κατασκευάστηκε από άλλους επιστήμονες, το 1950, η πρώτη έκδοση της «Αυτόματης Υπολογιστικής Μηχανής» του Τούρινγκ, ήταν ο πιο γρήγορος υπολογιστής στον κόσμο.

«Η εφεύρεση του υπολογιστή είναι μια τόσο μεγάλη συνεισφορά, που φαίνεται παράξενο να επιδιώκεται μια ακόμη μεγαλύτερη. Ωστόσο, υποθέτω ότι η συνεισφορά του στην αποκρυπτογράφηση των κωδίκων των ναζί είχε ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στον κόσμο», δήλωσε ο Τζακ Κόπλαντ, εμπειρογνώμων των μαθηματικών, που έγραψε πολλά βιβλία για τον Τούρινγκ.

Για το ευρύ κοινό, το μεγαλύτερο από τα όπλα του Τούρινγκ είναι ότι κατάφερε, μαζί με την ομάδα του, να σπάσει τους κώδικες της κρυπτογραφικής μηχανής «Αίνιγμα», που χρησιμοποιούσαν οι ναζί για τις επικοινωνίες τους μέσω των γερμανικών υποβρυχίων στο βόρειο Ατλαντικό. Ορισμένοι ιστορικοί εκτιμούν ότι αυτό συνέβαλε στην ταχύτερη πτώση του Χίτλερ, ο οποίος διαφορετικά θα παρέμενε στην εξουσία για ακόμη δύο ή περισσότερα χρόνια.

Μετά τον πόλεμο, ο Τούρινγκ θα ερευνήσει το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης και θα ορίσει τα κριτήριά της, που ακόμη ισχύουν σήμερα: η περίφημη «δοκιμή Τούρινγκ» αποφαίνεται για την ύπαρξη, ή όχι, «νοημοσύνης», βασιζόμενη στη δυνατότητα μιας μηχανής για επικοινωνία. Ένας υπολογιστής θα ήταν πράγματι ευφυής εάν, και μόνο εάν, κάποιος άνθρωπος δεν θα μπορούσε να διακρίνει μεταξύ των απαντήσεών του και αυτών ενός άλλου ανθρώπου σε γενικές ερωτήσεις.

Με τη «δοκιμή Τούρινγκ» ο βρετανός επιστήμονας συνέβαλε σημαντικά στη συζήτηση σχετικά με τη τεχνητή νοημοσύνη. Επίσης, με την καθολική μηχανή Τούρινγκ, παρείχε μια επίσημη έννοια του αλγορίθμου και της ανάλυσης των αριθμών, διατυπώνοντας την ευρέως αποδεκτή έκδοση Τούρινγκ, ότι, δηλαδή, οποιοδήποτε πρακτικό πρότυπο υπολογισμού έχει είτε ένα ισότιμο, είτε ένα υποσύνολο, των ικανοτήτων μιας μηχανής Τούρινγκ.

Λάτρης της βιολογίας, ο Τούρινγκ θα εφαρμόσει το μαθηματικό του ταλέντο στη μορφογένεση, δηλαδή πώς τα ζώα και τα φυτά αναπτύσσουν ορισμένα μοντέλα μορφών, όπως οι ρίγες της ζέβρας, ή οι κηλίδες της αγελάδας, θεωρίες οι οποίες ακόμη απασχολούν τους βιολόγους. 

www.ert.gr -www.guardian.co.uk


http://youtu.be/AgW6HplOZV0

20/6/12

To διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης θα εξερευνήσει τη σκοτεινή πλευρά του σύμπαντος

Καλλιτεχνική άποψη του διαστημικού τηλεσκοπίου Ευκλείδης
Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA έδωσε την τελική έγκριση για την κατασκευή του διαστημικού τηλεσκοπίου Euclid (Ευκλείδης), το οποίο θα αναζητήσει απαντήσεις για τα δύο μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης κοσμολογίας: τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, δύο βασικά αλλά αόρατα συστατικά του Σύμπαντος.

Η έγκριση από την Επιτροπή Επιστημονικού Προγράμματος της ESΑ στο Παρίσι ανοίγει το δρόμο για την προκήρυξη διαγωνισμών για την κατασκευή του οργάνου, των συστημάτων ενέργειας, ελέγχου και τηλεπικοινωνιών της αποστολής, όπως ανακοίνωσε η υπηρεσία την Τετάρτη.

Η εκτόξευση του τηλεσκοπίου των 1,2 μέτρων προγραμματίζεται για το 2020. Το όργανο θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο.

Σκοτεινό Σύμπαν

Οι αστρονόμοι και οι κοσμολόγοι πιστεύουν σήμερα ότι η ύλη που βλέπουμε στο διάστημα -από τα άστρα μέχρι τα νεφελώματα και τους γαλαξίες- δεν αντιστοιχεί παρά μόνο στο 4% της συνολικής υλοενέργειας του Σύμπαντος (σύμφωνα με τον Αϊνστάιν η μάζα και η ενέργεια είναι ισοδύναμες).

Το 23% του Σύμπαντος αποτελείται από «σκοτεινή ύλη» -μια μυστηριώδη μορφή ύλης που δεν εκπέμπει, δεν διαθλά και δεν ανακλά την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολίας. Η σκοτεινή ύλη είναι κυριολεκτικά αόρατη και η σύστασή της παραμένει εντελώς άγνωστη, ωστόσο η παρουσία της μπορεί να γίνει αντιληπτή από τη βαρυτική της επίδραση στην κανονική ύλη.

Το υπόλοιπο 73% του Σύμπαντος αντιστοιχεί στην ακόμα πιο μυστηριώδη σκοτεινή ενέργεια. Τα πρώτα στοιχεία για την ύπαρξή της ήρθαν το 1998, όταν οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται, αντί να επιβραδύνεται λόγω της βαρυτικής έλξης των ουράνιων σωμάτων. Η πιθανότερη εξήγηση, πιστεύουν οι φυσικοί, είναι ότι στο Σύμπαν υπάρχει μια άγνωστη ως σήμερα δύναμη, η σκοτεινή ενέργεια, η οποία δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και αναγκάζει το χωροχρόνο να τεντώνεται με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα.

Το τηλεσκόπιο Euclid θα μελετήσει το σκοτεινό Σύμπαν με μια κάμερα που βλέπει στο ορατό φως κι μια υπέρυθρη κάμερα/φασματόμετρο.

Στόχος της αποστολής είναι να σαρώσει το ένα τρίτο του ουρανού προκειμένου να χαρτογραφήσει σε τρεις διαστάσεις την κατανομή δύο δισεκατομμυρίων γαλαξιών, οι οποίοι απέχουν έως και δέκα δισεκατομμύρια έτη φωτός.

Αυτό σημαίνει ότι το τηλεσκόπιο θα επιτρέψει να μελετηθούν οι αλλαγές στην κατανομή της ύλης τα τελευταία δέκα δισεκατομμύρια χρόνια, δηλαδή τα τρία τέταρτα της ιστορίας του Σύμπαντος. Αυτό, με τη σειρά του, αναμένεται να επιτρέψει στους επιστήμονες να υπολογίσουν πώς η βαρύτητα της κανονικής ύλης και της σκοτεινής ύλης αλληλεπέδρασαν με τη σκοτεινή ενέργεια για να δώσουν στο Σύμπαν τη δομή που βλέπουμε σήμερα.

Η αποστολή Euclid εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Κοσμικού Οράματος (Cosmic Vision) της ESA στο χώρο της Κοσμολογίας. 

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μέχρι στιγμής ακόμα μία αποστολή, το σκάφος Solar Orbiter που θα εκτοξευτεί το 2017 και θα τεθεί σε τροχιά πολύ κοντά στον Ήλιο.

news.in.gr - bbc.co.uk

19/6/12

H βίβλος της σωματιδιακής φυσικής

Κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο η επιθεώρηση της σωματιδιακής φυσικής, ένα πανόραμα του κόσμου των υψηλών ενεργειών και της αστροσωματιδιακής φυσικής, που περιέχει όλα τα νέα από τον LHC και γενικότερα όλα τα πρόσφατα δεδομένα σχετικά με τα στοιχειώδη σωμάτια.  Μπορεί κανείς να περιηγηθεί την ηλεκτρονική έκδοση της επονομαζόμενης "βίβλου της σωματιδιακής φυσικής" - η PDGLive (Particle Data Group Live)-  με την μορφή διαδραστικής εφαρμογής ΕΔΩ: http://pdg.lbl.gov και σε beta έκδοση ΕΔΩ: http://pdg.lbl.gov/beta/pdgLive.  
newscenter.lbl.gov

Η υπόθεση των μεγάλων αριθμών του Paul Dirac

Ο Paul A. M.  Dirac
Ο Paul (Adrien Maurice) Dirac (Πολ Ντιράκ, 1902 - 1984) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς του εικοστού αιώνα. Η συμβολή του Dirac στα πρώτα στάδια της κβαντικής θεωρίας ήταν τεράστια. Η εξίσωση που φέρει το όνομά του περιγράφει τη συμπεριφορά σωματιδίων με ημιακέραιο σπιν, όπως τα ηλεκτρόνια, και προέβλεπε την ύπαρξη αντιύλης . Η εξίσωση αυτή είναι συμβατή με την ειδική θεωρία της σχετικότητας - σε αντίθεση με την αντίστοιχη εξίσωση του Schrödinger που εφαρμόζεται σε σωματίδια που κινούνται με μη σχετικιστικές ταχύτητες. Τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1933 (μαζί με τον Erwin Schrödinger).
Όμως, όπως όλοι σχεδόν οι μεγάλοι επιστήμονες είχε μερικές ιδιαιτερότητες (διαβάστε για παράδειγμα: Ιστορίες για τον Paul Dirac)
Έτσι, μεταξύ άλλων διατύπωσε και την εικασία που είναι πλέον γνωστή ως «υπόθεση των μεγάλων αριθμών». Είναι γενικά δυνατό να πάρουμε διάφορες σταθερές της φύσης και να τις συνδυάσουμε με τέτοιον τρόπο ώστε να προκύψουν αδιάστατοι αριθμοί. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο λόγος των μαζών πρωτονίου – ηλεκτρονίου που είναι περίπου 2000. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σταθερά της λεπτής υφής.
Πρόκειται για το τετράγωνο του φορτίου του ηλεκτρονίου προς το γινόμενο της σταθεράς του Πλάνκ με την ταχύτητα του φωτός. Ο αριθμός αυτός είναι περίπου 1/137. Οι περισσότεροι από αυτούς τους αδιάστατους αριθμούς δεν απέχουν και πολύ από τη μονάδα.

Ο πίνακας περιέχει συνδυασμούς φυσικών μεγεθών που οδηγούν σε τεράστιους αριθμούς (αδιάστατους)
Υπάρχουν όμως μερικοί τέτοιοι αριθμοί που είναι τεράστιοι. Για παράδειγμα, ο λόγος της ηλεκτρικής δύναμης μεταξύ ενός ηλεκτρονίου και ενός πρωτονίου ως προς τη βαρυτική δύναμη μεταξύ των δυο αυτών σωματιδίων. Ο αριθμός που υπολόγισε ο Dirac είναι περίπου 1040.
Ένας άλλος τεράστιος αδιάστατος αριθμός προκύπτει όταν διαιρέσουμε την ηλικία του σύμπαντος με μια θεμελιώδη μονάδα χρόνου. Μια τέτοια μονάδα χρόνου που εμφανίζεται στη φυσική ως βασική χρονική κλίμακα για ατομικές και πυρηνικές διαδικασίες είναι, χονδρικά ο χρόνος που χρειάζεται το φως για να διασχίσει μια χαρακτηριστική απόσταση – την κλασική ακτίνα του ηλεκτρονίου. Aυτός ο υπολογισμός έδινε πάλι έναν αριθμό κοντά στο 1040.
Σύμπτωση; Ή μήπως όχι;
Από όλες τις ενδεχόμενες δυνάμεις του 10 μεταξύ του 0 και του 100, για ποιο λόγο να τυχαίνει δυο τέτοιοι αδιάστατοι αριθμοί, στους οποίους καταλήγουμε με τελείως διαφορετική συλλογιστική, να είναι τόσο κοντά μεταξύ τους;
Αυτό υπέβαλε την ιδέα στον Dirac ότι δεν πρόκειται για κάποια απλή σύμπτωση.
Διατύπωσε λοιπόν το αξίωμα, ότι το γεγονός πως οι δυο αυτοί αριθμοί είναι σχεδόν ίσοι, αποτελούσε εκδήλωση ενός έως τώρα άγνωστου, βαθύτερου φυσικού νόμου, ο οποίος τους υποχρέωνε να είναι ίσοι μεταξύ τους.
Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα μ’ αυτή την υπόθεση.
Η ηλικία του σύμπαντος δεν είναι σταθερή, αλλά συνεχώς αυξάνει. Συνεπώς, αν είναι να διατηρηθεί εσαεί η ισότητα μεταξύ των δυο μεγάλων αριθμών που αναφέρθηκαν προηγουμένως, τότε τουλάχιστον μια από τις σταθερές που από τις οποίες προέκυψαν: η μάζα του ηλεκτρονίου, η μάζα του πρωτονίου, το στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο, η ταχύτητα του φωτός ή η σταθερά της παγκόσμιας έλξης G θα πρέπει να μεταβάλλεται συναρτήσει του χρόνου.
Σε ανάλογες έρευνες επιδόθηκε και ο Arthur Stanley Eddington ( Άρθουρ Στάνλεϋ Έντινγκτον, 1882 – 1944) από το 1920 μέχρι το θάνατό του προσπαθώντας να οδηγηθεί σε μια «θεωρία του παντός», συνδύαζε τις μέχρι τότε γνωστές θεμελιώδεις σταθερές της φυσικής έτσι ώστε να πάρει αδιάστατα μεγέθη. Πίστευε πως οι τιμές των μαζών πρωτονίου και ηλεκτρονίου καθώς επίσης και του ηλεκτρικού τους φορτίου δεν ήταν τυχαίες. Υπολόγιζε την ηλικία σύμπαντος προς την ατομική μονάδα του χρόνου, τον αριθμό πρωτονίων και ηλεκτρονίων στο σύμπαν, τον λόγο της ηλεκτρικής προς την βαρυτική δύναμη μεταξύ ηλεκτρονίου και πρωτονίου κ.ά. Προέκυπταν αριθμοί κοντά στο 1040 (ή το τετράγωνό του ή η κυβική του ρίζα).
Ο Dirac υπέθεσε ότι η σταθερά της παγκόσμιας έλξης G μεταβάλλεται με τον χρόνο έτσι ώστε οι δυο μεγάλοι αριθμοί (ο λόγος της ηλεκτρικής προς τη βαρυτική δύναμη μεταξύ ηλεκτρονίου – πρωτονίου και τον λόγο της ηλικίας του σύμπαντος προς τον χρόνο που χρειάζεται το φως για να διασχίσει μήκος ίσο με την κλασική ακτίνα του ηλεκτρονίου) να είναι περίπου ίσοι.
Ο Dirac δεν αποκάλυψε ποτέ έναν βαθύτερο νόμο της φυσικής που θα επέβαλε αυτή την ισότητα, αλλά από τη στιγμή που εξέφρασε την υπόθεση των μεγάλων αριθμών, εκείνη απέκτησε δικιά της ζωή, και θέλγει έκτοτε τους φυσικούς (για παράδειγμα διαβάστε το σχετικά πρόσφατο άρθρο: Large Number Hypothesis: A Review).

Βιβλιογραφία: Clifford M. Will, «Είχε δίκιο ο Αϊνστάιν;», ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

Βίντεο: Πως ο Ερατοσθένης μέτρησε την ακτίνα της Γης


Το πείραμα του Ερατοσθένη μπορεί εύκολα να επαναληφθεί. Αν σε δυο σημεία που βρίσκονται πάνω στον ίδιο μεσημβρινό (και απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 500 km) τοποθετηθούν σε επίπεδο έδαφος κατακόρυφες ράβδοι και μετρηθεί το μήκος της σκιάς τους την ίδια χρονική στιγμή, τότε μπορούν να μετρηθούν οι γωνίες φ και β. Είναι εύκολο να αποδειχθεί ότι: θ=β-φ

Στηριζόμενοι σε απλές αναλογίες, καταλήγουμε στο αποτέλεσμα
S/2πr = θ/360 όπου r η ακτίνα της Γης και S η απόσταση των σημείων W και Τ. Λύνοντας ως προς r υπολογίζουμε την ακτίνα της Γης:
r = S•360/2πθ
Πηγή: Η μέτρηση της απόστασης Γης – Σελήνης από τους Αλεξανδρινούς αστρονόμους
Στο βίντεο που ακολουθεί, ο Carl Sagan εξηγεί πως ο Ερατοσθένης μέτρησε την ακτίνα της Γης

http://youtu.be/AF99dqI_xok

18/6/12

Sequoia: ο γρηγορότερος υπολογιστής του κόσμου

Sequoia της IBM και επίσημα ο ισχυρότερος υπολογιστής του κόσμου
Μπέρκλεϊ, Καλιφόρνια
'Ενα χρόνο κράτησε η πρωτιά της Fujitsu στη λίστα με τους ισχυρότερους υπερυπολογιστές του κόσμου. Η πρώτη θέση ανήκει πλέον στο σύστημα Sequoia της IBM, σχεδιασμένο για τη μελέτη του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ, το οποίο έχει ισχύ 16 petaFLOPS, μπορεί δηλαδή να εκτελεί 16 πεντάκις εκατομμύρια πράξεις κινητής υποδιαστολής το δευτερόλεπτο.Η νέα έκδοση του Top500, της λίστα με τους 500 ισχυρότερους υπολογιστές του κόσμου, περιλαμβάνει ακόμα τέσσερα συστήματα της IBM στη σειρά Blue Gene/Q.Στη δεύτερη θέση της λίστας κατεβαίνει το σύστημα K Computer της ιαπωνικής Fujitsu, το οποίο κέρδισε πέρυσι την πρωτιά με ισχύ 8 petaFLOPS.

H Ιαπωνία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν από έναν υπερυπολογιστή στο νέο Top500, ενώ η Κίνα και η Γερμανία έχουν από δύο και οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν τρεις θέσεις.

«Το Sequoia δείχνει τη συνεχιζόμενη αμερικανική πρωτιά στους υπολογιστές υψηλών αποδόσεων» υπερηφανεύτηκε ο Τόμας Ντ'Αγκοστίνο, διοικητής της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πυρηνικής Ασφάλειας.

Εγκατεστημένο στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, το Sequoia θα αναλάβει να προσομοιώνει πυρηνικές δοκιμές και να μελετά τη συμπεριφορά των αποθηκευμένων πυρηνικών όπλων στην Κίνα.

Σε αντίθεση με άλλους υπερυπολογιστές που αξιοποιούν εξειδικευμένους επεξεργαστές γραφικών της Nvidia, της AMD και της Intel, το Sequoia βασίζεται σε επεξεργαστές γενικής χρήσης στη σειρά Power της ίδιας της IBM.

Συνολικά ενάμισι εκατομμύριο επεξεργαστές λειτουργούν στις 96 υπομονάδες του συστήματος, η καθεμιά από τις οποίες έχει μέγεθος ψυγείου.

Το Sequoia προσφέρει επίσης αυξημένη ενεργειακή αποδοτικότητα σε σχέση άλλα συστήματα της λίστας. Καταναλώνει «μόλις» 7,9 megawatt ηλεκτρικής ενέργειας, συγκριτικά με 12,6 megawatt στο K Computer της Fujitsu,

Το Top500 εκδίδεται κάθε έξι μήνες από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάνχαϊμ στη Γερμανία, του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Berkeley και του Πανεπιστημίου του Τενεσί στο Νόκβιλ.

Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης Watson της IBM, το οποίο νίκησε πέρυσι τους παγκόσμιους πρωταθλητές στο δύσκολο τηλεπαιχνίδι Jeopardy!, δεν έχει αρκετή επεξεργαστική ισχύ για να μπει στο Top500. Ήταν όμως μια σημαντική επιτυχία της IBM, δεδομένου ότι το λογισμικό του Watson απέδειξε ότι μπορεί να κατανοεί ερωτήματα διατυπωμένα στην ανθρώπινη γλώσσα.

Newsroom ΔΟΛ - www.guardian.co.uk