Aνακαλύφθηκε μέϊζερ μεθανόλης στον γαλαξία της Ανδρομέδας

Η λέξη μέϊζερ (MASER) σημαίνει Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation - ενίσχυση μικροκυμάτων με εξαναγκασμένη εκπομπή ακτινοβολίας. Το μέϊζερ δημιουργεί ισχυρή ακτινοβολία στην περιοχή των μικροκυμάτων, ενώ το γνωστό λέϊζερ είναι πηγή ορατού φωτός.
Τα κοσμικά μέϊζερ δεν είναι κάτι νέο για τους αστρονόμους. Έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα πολλές αστρονομικές πηγές ραδιοκυμάτων που εκπέμπουν ακτινοβολία μέϊζερ.  Η έρευνά τους παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον διότι φαίνονται από μεγάλες αποστάσεις και ανιχνεύονται συχνά σε περιοχές του ουρανού στις οποίες σχηματίζονται νέοι αστέρες. Οι αστρονόμοι θεωρούν επίσης ότι μέσω της αποβολής θερμικής ενέργειας παίζουν σημαντικό ρόλο στη συμπύκνωση της μεσοαστρικής σκόνης, που οδηγεί στο σχηματισμό των πρωτοαστέρων. Δημιουργούνται από την εξαναγκασμένη αποδιέγερση διαφόρων μορίων, όπως υδρατμών, υδροξυλίου, μονοξειδίου του πυριτίου και μεθανόλης, αν και δεν έχει εξηγηθεί πλήρως ο μηχανισμός που τα διατηρεί για τόσο μεγάλα χρονικά διαστήματα στην κατάσταση εκπομπής εξαναγκασμένης ακτινοβολίας.

Τα πρώτα κοσμικά μέιζερ ανακαλύφθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και έκτοτε διεξάγονται συστηματικές έρευνες από τα μεγαλύτερα ραδιοτηλεοσκόπια του κόσμου για τον εντοπισμό και την κατάταξή τους βάσει ορισμένων φυσικών παραμέτρων (μέγεθος, λαμπρότητα κ.λπ.). Από το 1977 έως το 1980 στην περιοχή W3 του ουρανού διαπιστώθηκε ότι ορισμένα κοσμικά μέιζερ εμφανίζουν κατά καιρούς σταδιακή αύξηση της λαμπρότητάς τους, που υπερβαίνει το 10%, ενώ στη συνέχεια σταθεροποιούνται στο νέο επίπεδο. Επίσης, τα μέϊζερ που βρίσκονται στην περιοχή του γαλαξιακού κέντρου χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλες ακτινικές ταχύτητες, με κατεύθυνση, μάλιστα, αντίθετη από αυτήν της περιστροφής του γαλαξία. Οι ανακαλύψεις του 1993 αφορούν το νότιο ημισφαίριο του ουρανού και οφείλονται στους αστρονόμους της Νότιας Αφρικής Gardοn ΜacLeοd και Μike Grayland του Ηartebeestοek Radiο Αstrοnοmy Οbserνatοry. Από τις πολλές δεκάδες νέα κοσμικά μέιζερ που ανακαλύφθηκαν, το ισχυρότερο ανήκει στην κατηγορία των μέιζερ μεθανόλης.

Σε κύκλο η περιοχή της Ανδρομέδας απ' όπου εκπέμπει το μέϊζερ μεθανόλης

Ο Loránt Sjouwerman του National Radio Astronomy Observatory στο Socorro του New Mexico και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν μια πηγή μέϊζερ μεθανόλης στον γαλαξία Ανδρομέδα (Μ31) που εκπέμπει στα 6,7 γιγα-χέρτς. Η ανακάλυψη αυτής της πηγής ακτινοβολίας θα βοηθησει τους αστρονόμους να προσδιορίσουν με καλύτερη ακρίβεια την κίνηση του γαλαξία Ανδρομέδα. Το φαινόμενο Doppler στο ορατό φως προσδιορίζει μια συνιστώσα της ταχύτητας του γαλαξία που κινείται προς τον δικό μας. Η μελέτη της ακτινοβολίας του μέϊζερ μεθανόλης θα δείξει αν ο γαλαξίας μας θα συγκρουστεί (ή όχι) στο απώτερο μέλλον με τον γαλαξία της Ανδρομέδας.
ΠΗΓΕΣ: dailygalaxy.com - astronomy.gr - http://arxiv.org/abs/1010.4818v1