Φως στα μυστήρια της «σκοτεινής ενέργειας»

ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΙ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟ

Η επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος επενεργεί ενάντια στη βαρύτητα, με αποτέλεσμα να προκαλεί τη διόγκωσή του
Της EUGENIE SAMUEL REICH

Ζεύγος γαλαξιών σε τροχιά, που σύμφωνα με τους επιστήμονες αποτελεί βάση για την «έξυπνη» απόδειξη της ύπαρξης σκοτεινής ενέργειας στο Σύμπαν.

Ο ισχυρισμός ότι μια μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος πλέον φαίνεται πιο βάσιμος, μετά την πρόσφατη επιτυχημένη εφαρμογή μιας ιδιόρρυθμης γεωμετρικής εξέτασης που προτάθηκε πριν από 30 και πλέον χρόνια.
Η επιταχυνόμενη διαστολή παρατηρήθηκε το 1998. Αστρονόμοι που μελετούσαν σουπερνόβα τύπου 1α (αστρικές εκρήξεις με προβλέψιμη φωτεινότητα), ανακάλυψαν έκπληκτοι ότι τα πιο μακρινά από αυτά τα σουπερνόβα διακρίνονταν πιο αμυδρά απ' όσο θα αναμενόταν αν το Σύμπαν διαστελλόταν με σταθερούς ρυθμούς. Κάτι τέτοιο υποδήλωνε ότι κάποια άγνωστη δύναμη -που ακολούθως ονομάστηκε σκοτεινή ενέργεια- θα πρέπει να επενεργεί ενάντια στη βαρύτητα και να διογκώνει το Σύμπαν.
Από εκείνη τη στιγμή, μελέτες που σύγκριναν τις μεταβολές στη μικροκυματική κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου -μια «ηχώ» του Μπιγκ Μπανγκ- με τη σημερινή κατανομή των γαλαξιών, επέτρεψαν στους κοσμολόγους να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο διαστάλθηκε το Σύμπαν, ενισχύοντας την αντίληψη της σκοτεινής ενέργειας.....

Υπαινίχθηκαν επίσης ότι το Σύμπαν είναι «επίπεδο» -δηλαδή ότι περιλαμβάνει ακριβώς τόση ύλη ώστε να το κρατά σε μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της αναδίπλωσης εντός του και της αέναης διεύρυνσής του.
Οι δύο αυτές υποθέσεις έχουν γίνει θεμελιώδες στοιχείο του τρόπου με τον οποίο οι κοσμολόγοι αντιλαμβάνονται το Σύμπαν. Τώρα όμως, ο Κριστιάν Μαρινονί και η Αντελίν Μπιζί του Κέντρου Θεωρητικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Προβηγκίας στη Μασσαλία επαλήθευσαν ανεξάρτητα τις ιδέες αυτές αναλύοντας τη γεωμετρία γαλαξιακών ζευγών σε τροχιά. Η μελέτη τους δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature» πριν από μερικές εβδομάδες.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια εκδοχή της εξέτασης των Αλκοκ-Πατσίνσκι, η οποία βασίζεται στην αναγνώριση συμμετρικών αντικειμένων στο Διάστημα και στη χρήση τους ως «πρότυπες σφαίρες». Κάθε αλλοίωση στο Διάστημα που προκαλείται από την κοσμική διαστολή θα κάνει τις πιο μακρινές πρότυπες σφαίρες να μοιάζουν ασύμμετρες. «Και αυτή είναι μια άμεση απόδειξη της σκοτεινής ενέργειας», λέει ο Μαρινονί.
Πολλές ομάδες έρευνας δοκίμασαν να εφαρμόσουν αυτή την εξέταση, αλλά απέτυχαν επειδή δεν μπορούσαν να μετρήσουν τόσο μακρινά αντικείμενα με επαρκή ακρίβεια. Για να παρακάμψουν αυτή τη δυσκολία, οι δύο ερευνητές μελέτησαν την κατανομή των προσανατολισμών σε ζεύγη γαλαξιών που βρίσκονται σε τροχιά μεταξύ τους. Σε ένα Σύμπαν χωρίς σκοτεινή ενέργεια, η κατανομή αυτή αναμένεται να είναι σφαιρικά συμμετρική -με άλλα λόγια, ο αριθμός των γαλαξιακών ζευγών που βρίσκονται προσανατολισμένα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση πρέπει να είναι ο ίδιος. Ομως οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι όσο πιο μακριά βρίσκονταν τα ζεύγη γαλαξιών τόσο πιο ασύμμετρη ήταν η κατανομή. Το μοντέλο τους ταιριάζει με όσα θα αναμένονταν σε ένα «επίπεδο» Σύμπαν που διαστέλλεται εξαιτίας της σκοτεινής ενέργειας.
Παρά ορισμένα προβλήματα αξιοπιστίας εξαιτίας ορισμένων υποθέσεων που μένει να επαληθευθούν, το αποτέλεσμα συνάρπασε τους ερευνητές. «Είναι μια πολύ έξυπνη ιδέα και θα χρειαστεί αρκετό χρόνο ώσπου να προσδιοριστεί αν θα γίνει αποδεκτή ή όχι», λέει ο Τσαρλς Αλκοκ, διευθυντής του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν και ένας από τους δύο εισηγητές, το 1979, της εξέτασης που χρησιμοποίησαν οι Μαρινονί και Μπιζί. Οπως και να 'χει όμως, με τις μελλοντικές παρατηρήσεις των παντοδύναμων διαστημικών τηλεσκοπίων, οι δύο ερευνητές ελπίζουν πως θα βρεθούν ακόμη πιο μακρινά ζεύγη γαλαξιών που θα αναλυθούν ώστε να δώσουν αποτελέσματα ανάλογης ακρίβειας με εκείνη που προσφέρουν οι μελέτες των σουπερνόβα τύπου 1α.
© 2010 Nature News - enet.gr