1/2/11

Η επιστημονική δημοσίευση του 2011, άσκηση Φυσικής για φοιτητές το 1973 !

Στη σελίδα 490, του Κεφαλαίου "Πόλωση" από το βιβλίο "Κυματική, μαθήματα φυσικής, Πανεπ. Berkeley" ελληνική έκδοση του Ε.Μ.Π., 1976, περιέχεται το παρακάτω πρόβλημα με αριθμό 8.33:
Ο τρόπος πλοήγησης των Βίκιγκς. Σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη (λ.χ. πάνω από τον Αρκτικό κύκλο) η χρησιμοποίηση της μαγνητικής πυξίδας γίνεται προβληματική. Επίσης, η παρατήρηση του Ήλιου για προσανατολισμό είναι δύσκολη, γιατί μπορεί να βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα ακόμη και το μεσημέρι. Στην αεροπορία για τον καθορισμό της θέσης του Ήλιου κάτω από τον ορίζοντα συχνά χρησιμοποιούνται οι λεγόμενες "πυξίδες ημίφωτος". Η λειτουργία τους στηρίζεται στο ότι η πόλωση του μπλέ ουρανού μεταβάλλεται με τη διεύθυνση παρατήρησης. Η πυξίδα περιέχει ένα κομμάτι polaroid. Υπάρχουν φυσικοί κρύσταλλοι, που έχουν ιδιότητες όμοιες με εκείνες του polaroid (ένα τέτοιο υλικό είναι ο τουρμαλίνης, ένα άλλο ο κορδιερίτης.) Ας παρατηρήσουμε μια δέσμη γραμμικά πολωμένου φωτός μέσα από ένα κρύσταλλο κορδιερίτη. Αν η πόλωση είναι παράλληλα στον άξονα εύκολης διέλευσης, ο κρύσταλλος φαίνεται διαφανής με μια κιτρινωπή απόχρωση. Αντίθετα, αν η πόλωση είναι κάθετη σ' αυτό τον άξονα, ο κρύσταλλος φαίνεται σκούρος μπλε. Τέτοιου είδους υλικά ονομάζονται "διχρωικά".
Οι γνωστοί Βίκιγκς του 9ου αιώνα κατάφερναν να πλοηηγούν τα πλοία τους χωρίς βέβαια τη χρήση καμιάς μαγνητικής πυξίδας ή κανενός polaroid. Τη νύχτα χρησιμοποιούσαν τα άστρα, ενώ την ημέρα χρησιμοποιούσαν τον Ήλιο, εφόσον δεν ήταν κρυμμένος πίσω από τα σύννεφα. Σύμφωνα με παλαιούς σκανδιναυικούς μύθους οι Βίκιγκς μπορούσαν πάντοτε να βρίσκουν τη θέση του Ήλιου (ακόμη κι όταν ήταν κρυμένος πίσω από σύννεφα) χρησιμοποιώντας τις λεγόμενες "μαγικές" ηλιόπετρες. Για αιώνες αποτελούσε μυστήριο το τι ακριβώς ήταν αυτές οι "ηλιόπετρες". Κατά πάσα πιθανότητα το μυστήριο λύθηκε τα τελευταία χρόνια από ένα Δανό αρχαιολόγο που γνώριζε για τους Βίκιγκςκαι ένα δεκάχρονο αγόρι, που ήξερε για την πυξίδα ημίφωτος (ο πατέρας του ήταν κύριος πλοηγός στις σκανδιναυικές αερογραμμές). Ο αρχαιολόγος Thorkild Ramskou είχε γράψει σ' ένα αρχαιολογικό περιοδικό: "....αλλά φαίνεται πολύ πιθανό ότι το όργανο αυτό μπορούσε να δείξει τη θέση του Ήλιου, ακόμη κι αν ο ουρανός ήταν συννεφιασμένος". Το παιδί έτυχε να το διαβάσει αυτό, οπότε αμέσως το συσχέτισε με την πυξίδα ημίφωτος. Ο πατέρας του παιδιού Jorgen Jensen διαβίβασε αμέσως την παρατήρηση του γιού του στον αρχαιολόγο Ramskou. Ο Ramskou μαζί με τους κοσμηματοποιούς της Βασιλικής Αυλής της Δανίας μάζεψε και μελέτησε διάφορους διχρωικούς κρυστάλλους, που υπάρχουν στην Σκανδιναυία. Το αποτέλεσμα της έρευνας έδειξε ότι η καλύτερη "ηλιόπετρα" ήταν ο κορδιερίτης. Ο Ramskou βρήκε ότι ήταν δυνατό να προσδιορίσει τη θέση του Ήλιου με ακρίβεια (+-)2,5 μοίρες και να τον παρακολουθήσει ως 7 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα.
Σύμφωνα με σχετικό άρθρο του περιοδικού Time (14 Ιουλίου 1967, σελ. 58) οι παλαιοί σκανδιναυικοί μύθοι αναφέρουν ότι ο Ήλιος μπορούσε πάντοτε να προσδιοριστεί με τις "μαγικές" ηλιόπετρες ανεξάρτητα από τον καιρό. Το ερώτημα είναι, κατά πόσο εσείς το πιστεύετε αυτό. Δικαιολογίστε την απάντησή σας.

Κι όμως το παραπάνω κείμενο είναι άσκηση!!
Διαβάστε τώρα την ανάρτηση που βρίσκεται ΕΔΩ - αναφέρεται σε πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση πάνω στο ίδιο θέμα και θα διαπιστώσετε τον πλούτο της γνώσης που προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν ορισμένα κλασικά βιβλία Φυσικής.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου