Το Swift, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Chandra συνεργάζονται για τη μελέτη της πιο αινιγματικής κοσμικής έκρηξης που παρατηρήθηκε ποτέ.
Εδώ και πάνω από μια εβδομάδα μια υψηλής ενέργειας ακτινοβολία συνεχίζει να αναβοσβήνει σε ένα συγκεκριμένο σημείο του ουρανού. Οι αστρονόμοι ισχυρίζονται ότι δεν έχουν δει ποτέ κάτι τόσο φωτεινό, με τόσο μεγάλη διάρκεια και μεταβλητότητα. Συνήθως οι εκρήξεις των ακτίνων γάμμα σηματοδοτούν την καταστροφή ενός άστρου μεγάλης μάζας, αλλά η εκπομπή ακτινοβολίας από τέτοια γεγονότα δεν διαρκούν περισσότερο από μερικές ώρες....
Αν και η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, οι αστρονόμοι λένε ότι η ασυνήθης έκρηξη πιθανόν να προέκυψε όταν ένα άστρο κινήθηκε πάρα πολύ κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία του. Ισχυρές παλιρροιακές δυνάμεις διέλυσαν το άστρο και τα συντρίμμια των αερίων του εξακολουθούν να πέφτουν μέσα στην μαύρη τρύπα. Σύμφωνα με τη θεωρία η περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα σχηματίζει πίδακα προς τα έξω, κατά μήκος του άξονα περιστροφής της. Ισχυρή έκρηξη ακτίνων Χ και γάμμα παρατηρείται όταν αυτός ο πίδακας είναι στραμμένος προς την κατεύθυνσή μας.
Στις 28 Μαρτίου το τηλεσκόπιο προειδοποίησης εκρήξεων Swift ανακάλυψε την πηγή στον αστερισμό του Δράκοντα, όταν ξέσπασε η πρώτη από μια σειρά ισχυρών εκρήξεων ακτίνων Χ.
Ο δορυφόρος προσδιόρισε μια θέση για την έκρηξη, που τώρα αναφέρεται ως (gamma-ray burst) GRB 110328A. Αμέσως δεκάδες τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο στράφηκαν στη θέση που προσδιόρισε το Swift και παρατήρησαν πολύ κοντά στο σημείο της έκρηξης έναν μικρό και απομακρυσμένο γαλαξία.
Μια φωτογραφία που λήφθηκε στις 4 Απριλίου από το τηλεσκόπιο Hubble δείχνει τη πηγή της έκρηξης στο κέντρο αυτού του γαλαξία, που βρίσκεται σε απόσταση 3,8 εκατομμύρια έτη φωτός.
Την ίδια μέρα οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chadra εντόπισαν την μυστηριώδη πηγή με 10 φορές μεγαλύτερη ακρίβεια από το Swift, δείχνοντας ότι βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία που φαίνεται στην φωτογραφία του Hubble.
«Γνωρίζουμε αντικείμενα στον γαλαξία μας τα οποία παράγουν επαναλαμβανόμενες εκρήξεις, αλλά είναι χιλιάδες έως εκατομμύρια φορές λιγότερο ισχυρές από τις εκρήξεις που βλέπουμε τώρα. Είναι πραγματικά εκπληκτικό» δηλώνει ο Andrew Fruchter από το Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη.
Σύμφωνα με τον Neil Gehrels, τον αρχηγό της ομάδας των επιστημόνων του Swift «Το γεγονός ότι η έκρηξη σημειώθηκε στο κέντρο του γαλαξία μας λέει ότι είναι πολύ πιθανόν να σχετίζεται με μια τεράστια μαύρη τρύπα. Αυτό λύνει ένα βασικό ερώτημα σχετικά με το μυστηριώδες γεγονός»
Οι περισσότεροι γαλαξίες, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, περιέχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες με εκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου. Οι μαύρες τρύπες σε μεγαλύτερους γαλαξίες μπορούν να είναι χίλιες φορές μεγαλύτερες.
Οι αστρονόμοι στο παρελθόν έχουν εντοπίσει άστρα που διαταράχθηκαν από μαύρες τρύπες, αλλά κανένα δεν είχε την λαμπρότητα των ακτίνων Χ και την μεταβλητότητα που εμφανίζει το GRB 110328A. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ακτίνες Χ πιθανόν να προέρχονται από την ύλη - που κινείται με ταχύτητα που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός - στον πίδακα των σωματιδίων που σχηματίζεται καθώς το αέριο του άστρου πέφτει προς τη μαύρη τρύπα.
nasa.gov
 |
| Στις 28 Μαρτίου το τηλεσκόπιο Swift ανακάλυψε μια ισχυρότατη πηγή ακτινοβολίας στον αστερισμό του Δράκοντα |
Αν και η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, οι αστρονόμοι λένε ότι η ασυνήθης έκρηξη πιθανόν να προέκυψε όταν ένα άστρο κινήθηκε πάρα πολύ κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία του. Ισχυρές παλιρροιακές δυνάμεις διέλυσαν το άστρο και τα συντρίμμια των αερίων του εξακολουθούν να πέφτουν μέσα στην μαύρη τρύπα. Σύμφωνα με τη θεωρία η περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα σχηματίζει πίδακα προς τα έξω, κατά μήκος του άξονα περιστροφής της. Ισχυρή έκρηξη ακτίνων Χ και γάμμα παρατηρείται όταν αυτός ο πίδακας είναι στραμμένος προς την κατεύθυνσή μας.
Στις 28 Μαρτίου το τηλεσκόπιο προειδοποίησης εκρήξεων Swift ανακάλυψε την πηγή στον αστερισμό του Δράκοντα, όταν ξέσπασε η πρώτη από μια σειρά ισχυρών εκρήξεων ακτίνων Χ.
Ο δορυφόρος προσδιόρισε μια θέση για την έκρηξη, που τώρα αναφέρεται ως (gamma-ray burst) GRB 110328A. Αμέσως δεκάδες τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο στράφηκαν στη θέση που προσδιόρισε το Swift και παρατήρησαν πολύ κοντά στο σημείο της έκρηξης έναν μικρό και απομακρυσμένο γαλαξία.
 |
| Η φωτογραφία αυτή λήφθηκε στις 4 Απριλίου από το τηλεσκόπιο Hubble και δείχνει την πηγή της έκρηξης |
Την ίδια μέρα οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chadra εντόπισαν την μυστηριώδη πηγή με 10 φορές μεγαλύτερη ακρίβεια από το Swift, δείχνοντας ότι βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία που φαίνεται στην φωτογραφία του Hubble.
«Γνωρίζουμε αντικείμενα στον γαλαξία μας τα οποία παράγουν επαναλαμβανόμενες εκρήξεις, αλλά είναι χιλιάδες έως εκατομμύρια φορές λιγότερο ισχυρές από τις εκρήξεις που βλέπουμε τώρα. Είναι πραγματικά εκπληκτικό» δηλώνει ο Andrew Fruchter από το Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη.
 |
| Εικόνα από το Chandra. Η πηγή των ακτίνων Χ, GRB 110328A, βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία που φαίνεται στην προηγούμενη φωτογραφία του Hubble. |
Οι περισσότεροι γαλαξίες, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, περιέχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες με εκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου. Οι μαύρες τρύπες σε μεγαλύτερους γαλαξίες μπορούν να είναι χίλιες φορές μεγαλύτερες.
Οι αστρονόμοι στο παρελθόν έχουν εντοπίσει άστρα που διαταράχθηκαν από μαύρες τρύπες, αλλά κανένα δεν είχε την λαμπρότητα των ακτίνων Χ και την μεταβλητότητα που εμφανίζει το GRB 110328A. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ακτίνες Χ πιθανόν να προέρχονται από την ύλη - που κινείται με ταχύτητα που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός - στον πίδακα των σωματιδίων που σχηματίζεται καθώς το αέριο του άστρου πέφτει προς τη μαύρη τρύπα.
nasa.gov
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου