Ποιός ήταν ο Λάιμπνιτς;
Αφήστε με να σας μιλήσω για τον Λάιμπνιτς.
Ο Λάιμπνιτς επινόησε τον απειροστικό λογισμό, τη δυαδική αριθμητική, ένα καταπληκτικό μηχανικό υπολογιστή, ήταν ο πρώτος που οραματίστηκε τη συμβολική λογική, έδωσε το όνομα στην τοπολογία (analysis situs) και τη συνδυαστική ανάλυση, ανακάλυψε το θεώρημα του Γουίλσον (έναν έλεγχο για πρώτους αριθμούς) κλπ, κλπ.
Ο Νεύτων ήταν σπουδαίος φυσικός, ήταν όμως σαφώς κατώτερος του Λάιμπνιτς τόσο ως μαθηματικός όσο και ως φιλόσοφος. Και ακόμα ο Νεύτων ως άνθρωπος ήταν σάπιος – τόσο που οι Τζεράσι και Πίνερ ονόμασαν το νέο τους βιβλίο, Newton’s Darkness (Στα σκοτάδια του Νεύτωνα).
Ο Λάιμπνιτς επινόησε τον απειροστικό λογισμό, τον δημοσιοποίησε, έγραψε επιστολές επί επιστολών στους μαθηματικούς της Ευρώπης για να τους εξηγήσει, αρχικά αναγνωρίστηκε από τους συγχρόνους του η προσφορά του και μετά, έκπληκτος πληροφορήθηκε ότι ο Νεύτων, που ποτέ δεν είχε δημοσιεύσει ούτε μια λέξη σχετικά με το θέμα, ισχυριζόταν ότι ο Λάιμπνιτς του είχε κλέψει την ίδέα. Είναι ζήτημα αν ο Λάιμπνιτς μπορούσε να πάρει τον Νεύτωνα στα σοβαρά.!
Στο τέλος όμως νίκησε ο Νεύτων, όχι ο Λάιμπνιτς.
Ο Νεύτων καυχιόταν ότι είχε καταστρέψει τον Λάιμπνιτς και δεν έκρυψε τη χαρά του όταν ο τελευταίος πέθανε, εγκαταλειμμένος από το βασιλικό προστάτη του, τον οποίο είχε βοηθήσει να γίνει βασιλιάς της Αγγλίας.
Είναι μια σκληρή ειρωνεία ότι τα ακατανόητα Principia του Νεύτωνα – γραμμένα στο στυλ των Στοιχείων του Ευκλείδη – εκτιμήθηκαν από τους ευρωπαίους μαθηματικούς μόνον αφότου κατάφεραν να τα μεταφράσουν με τη βοήθεια αυτού του αποτελεσματικού εργαλείου, του απειροστικού λογισμού, που τους είχε διδάξει ο Λάιμπνιτς!
Τι αντίθεση και από ηθική άποψη! Ο Λάιμπνιτς ήταν τόσο ανώτερο πνεύμα που μπόρεσε να ανακαλύψει καλά στοιχεία σε όλες τις φιλοσοφίες: Καθολικούς, Προτεστάντες, οπαδούς της Καμπάλα, σχολαστικούς του Μεσαίωνα, αρχαίους, Κινέζους....
Λυπάμαι που αναφέρω ότι στον Νεύτωνα άρεσε να παρακολουθεί τις εκτελέσεις των παραχαρακτών που καταδίωκε ως Διευθυντής του Νομισματοκοπείου. Τις απολάμβανε κιόλας.
Ο Λάιμπνιτς ήταν επίσης πολύ καλός φυσικός. Στην ουσία, ο Λάιμπνιτς ήταν καλός σε όλα.
Για παράδειγμα, προσέξτε το σχόλιό του ότι «η μουσική είναι η ασυνείδητη χαρά που βιώνει η ψυχή όταν μετρά, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι μετρά», ή την προσπάθειά του να μελετήσει τις μεταναστεύσεις του προϊστορικού ανθρώπου εξετάζοντας τις ομοιότητες μεταξύ των γλωσσών – κάτι που σήμερα επιχειρείται με το DNA!
Αρχίζετε να βλέπετε το πρόβλημα:
Ο Λάιμπνιτς έχει υπερβολικά υψηλό πνευματικό επίπεδο. Είναι πολύ δύσκολο να τον κατανοήσει και να τον εκτιμήσει κανείς.
Στην πραγματικότητα, δεν μπορείτε να εκτιμήσετε τον Λάιμπνιτς αν δεν έχετε το δικό του επίπεδο.
Για να συνειδητοποιήσετε ότι ο Λάιμπνιτς σας έχει προλάβει, πρέπει να επινοήσετε ένα νέο κλάδο από μόνος σας – κάτι που όπως αναφέρει ο Τζ. Μακ Ντόναλντ Ρος στο βιβλιαράκι Λάιμπνιτς στις εκδόσεις Oxford University Press, έχει συμβεί σε πολλούς ανθρώπου. (...)
Απ’ ότι φαίνεται ο Νεύτων δεν ήταν ο μόνος σημαντικός αντίπαλος του Λάιμπνιτς. Φαντάζομαι ότι δεν σας είχε περάσει ποτέ από το νου ότι η ενασχόληση με τα μαθηματικά και τη φιλοσοφία θα μπορούσε να αποδειχτεί τόσο επικίνδυνη, έτσι δεν είναι;
Η σατιρική νουβέλα Καντίντ του Βολταίρου, που ανέβηκε σαν μουσική κωμωδία όταν ήμουν μικρός, είναι μια καρικατούρα του Λάιμπνιτς. Ο Βολταίρος ήταν αδυσώπητος πολέμιος του Λάιμπνιτς και ένθερμος υποστηρικτής του Νεύτωνα – η φίλη του μαρκησία ντι Σατελιέ μετέφρασε τα Principia του Νεύτωνα στα Γαλλικά.
Ο Βολταίρος ήταν εναντίον του ενός και υπέρ του άλλου, όχι με βάση την κατανόηση του έργου τους, αλλά απλώς επειδή ο Λάιμπνιτς αναφέρεται συνεχώς στον Θεό, ενώ το έργο του Νεύτωνα μοιάζει να ταιριάζει απόλυτα με μια αθεϊστική, μηχανιστική κοσμοθεωρία. Αυτό οδηγούσε προς τη Γαλλική Επανάσταση, που στρεφόταν τόσο κατά της εκκλησίας όσο και κατά της μοναρχίας.
Ο καημένος ο Βολταίρος – αν είχε διαβάσει τις προσωπικές σημειώσεις του Νεύτωνα, θα είχε συνειδητοποιήσει ότι υποστήριζε τον λάθος άνθρωπο!
Τα πιστεύω του Νεύτωνα ήταν στην κυριολεξία πρωτόγονα – σκεφτείτε μόνο ότι υπολόγιζε την ηλικία του σύμπαντος με βάση τη Βίβλο.
Τον Λάιμπνιτς αντίθετα κανείς δεν τον είδε να μπαίνει ποτέ σε εκκλησία.
Η αντίληψή του για τον Θεό ήταν βαθιά και πολύπλοκη. Ο Θεός του Λάιμπνιτς ήταν μια λογική αναγκαιότητα που γεννούσε την αρχική πολυπλοκότητα για τη δημιουργία του κόσμου και του ήταν απαραίτητος, γιατί το τίποτα είναι αναγκαστικά απλούστερο από το κάτι. Αυτή είναι η απάντηση του Λάιμπνιτς στο ερώτημα «Γιατί υπάρχει κάτι αντί να υπάρχει τίποτα; Διότι το τίποτα είναι απλούστερο και ευκολότερο από το κάτι» (Αρχές της φύσεως και της χάριτος, 1714, Ενότητα 7).
Σε σύγχρονη γλώσσα, είναι σα να λέμε ότι η αρχική πολυπλοκότητα του σύμπαντος οφείλεται στην επιλογή των νόμων της φυσικής και τις αρχικές συνθήκες στις οποίες εφαρμόζονται αυτοί οι νόμοι. Αν οι αρχικές συνθήκες είναι απλές, για παράδειγμα, ένα κενό σύμπαν ή ένα εκρηγνυόμενο σημείο ανωμαλίας, τότε όλη αρχική πολυπλοκότητα προέρχεται από τους νόμους τη φυσικής.......
Gregory Chaitin, "ΜΕΤΑ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ, τα μυστικά του αριθμού Ω", εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ
Ο Λάιμπνιτς επινόησε τον απειροστικό λογισμό, τη δυαδική αριθμητική, ένα καταπληκτικό μηχανικό υπολογιστή, ήταν ο πρώτος που οραματίστηκε τη συμβολική λογική, έδωσε το όνομα στην τοπολογία (analysis situs) και τη συνδυαστική ανάλυση, ανακάλυψε το θεώρημα του Γουίλσον (έναν έλεγχο για πρώτους αριθμούς) κλπ, κλπ.
Ο Νεύτων ήταν σπουδαίος φυσικός, ήταν όμως σαφώς κατώτερος του Λάιμπνιτς τόσο ως μαθηματικός όσο και ως φιλόσοφος. Και ακόμα ο Νεύτων ως άνθρωπος ήταν σάπιος – τόσο που οι Τζεράσι και Πίνερ ονόμασαν το νέο τους βιβλίο, Newton’s Darkness (Στα σκοτάδια του Νεύτωνα).
Ο Λάιμπνιτς επινόησε τον απειροστικό λογισμό, τον δημοσιοποίησε, έγραψε επιστολές επί επιστολών στους μαθηματικούς της Ευρώπης για να τους εξηγήσει, αρχικά αναγνωρίστηκε από τους συγχρόνους του η προσφορά του και μετά, έκπληκτος πληροφορήθηκε ότι ο Νεύτων, που ποτέ δεν είχε δημοσιεύσει ούτε μια λέξη σχετικά με το θέμα, ισχυριζόταν ότι ο Λάιμπνιτς του είχε κλέψει την ίδέα. Είναι ζήτημα αν ο Λάιμπνιτς μπορούσε να πάρει τον Νεύτωνα στα σοβαρά.!
Στο τέλος όμως νίκησε ο Νεύτων, όχι ο Λάιμπνιτς.
Ο Νεύτων καυχιόταν ότι είχε καταστρέψει τον Λάιμπνιτς και δεν έκρυψε τη χαρά του όταν ο τελευταίος πέθανε, εγκαταλειμμένος από το βασιλικό προστάτη του, τον οποίο είχε βοηθήσει να γίνει βασιλιάς της Αγγλίας.
Είναι μια σκληρή ειρωνεία ότι τα ακατανόητα Principia του Νεύτωνα – γραμμένα στο στυλ των Στοιχείων του Ευκλείδη – εκτιμήθηκαν από τους ευρωπαίους μαθηματικούς μόνον αφότου κατάφεραν να τα μεταφράσουν με τη βοήθεια αυτού του αποτελεσματικού εργαλείου, του απειροστικού λογισμού, που τους είχε διδάξει ο Λάιμπνιτς!
Τι αντίθεση και από ηθική άποψη! Ο Λάιμπνιτς ήταν τόσο ανώτερο πνεύμα που μπόρεσε να ανακαλύψει καλά στοιχεία σε όλες τις φιλοσοφίες: Καθολικούς, Προτεστάντες, οπαδούς της Καμπάλα, σχολαστικούς του Μεσαίωνα, αρχαίους, Κινέζους....
Λυπάμαι που αναφέρω ότι στον Νεύτωνα άρεσε να παρακολουθεί τις εκτελέσεις των παραχαρακτών που καταδίωκε ως Διευθυντής του Νομισματοκοπείου. Τις απολάμβανε κιόλας.
Ο Λάιμπνιτς ήταν επίσης πολύ καλός φυσικός. Στην ουσία, ο Λάιμπνιτς ήταν καλός σε όλα.
Για παράδειγμα, προσέξτε το σχόλιό του ότι «η μουσική είναι η ασυνείδητη χαρά που βιώνει η ψυχή όταν μετρά, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι μετρά», ή την προσπάθειά του να μελετήσει τις μεταναστεύσεις του προϊστορικού ανθρώπου εξετάζοντας τις ομοιότητες μεταξύ των γλωσσών – κάτι που σήμερα επιχειρείται με το DNA!
Αρχίζετε να βλέπετε το πρόβλημα:
Ο Λάιμπνιτς έχει υπερβολικά υψηλό πνευματικό επίπεδο. Είναι πολύ δύσκολο να τον κατανοήσει και να τον εκτιμήσει κανείς.
Στην πραγματικότητα, δεν μπορείτε να εκτιμήσετε τον Λάιμπνιτς αν δεν έχετε το δικό του επίπεδο.
Για να συνειδητοποιήσετε ότι ο Λάιμπνιτς σας έχει προλάβει, πρέπει να επινοήσετε ένα νέο κλάδο από μόνος σας – κάτι που όπως αναφέρει ο Τζ. Μακ Ντόναλντ Ρος στο βιβλιαράκι Λάιμπνιτς στις εκδόσεις Oxford University Press, έχει συμβεί σε πολλούς ανθρώπου. (...)
Απ’ ότι φαίνεται ο Νεύτων δεν ήταν ο μόνος σημαντικός αντίπαλος του Λάιμπνιτς. Φαντάζομαι ότι δεν σας είχε περάσει ποτέ από το νου ότι η ενασχόληση με τα μαθηματικά και τη φιλοσοφία θα μπορούσε να αποδειχτεί τόσο επικίνδυνη, έτσι δεν είναι;
Η σατιρική νουβέλα Καντίντ του Βολταίρου, που ανέβηκε σαν μουσική κωμωδία όταν ήμουν μικρός, είναι μια καρικατούρα του Λάιμπνιτς. Ο Βολταίρος ήταν αδυσώπητος πολέμιος του Λάιμπνιτς και ένθερμος υποστηρικτής του Νεύτωνα – η φίλη του μαρκησία ντι Σατελιέ μετέφρασε τα Principia του Νεύτωνα στα Γαλλικά.
Ο Βολταίρος ήταν εναντίον του ενός και υπέρ του άλλου, όχι με βάση την κατανόηση του έργου τους, αλλά απλώς επειδή ο Λάιμπνιτς αναφέρεται συνεχώς στον Θεό, ενώ το έργο του Νεύτωνα μοιάζει να ταιριάζει απόλυτα με μια αθεϊστική, μηχανιστική κοσμοθεωρία. Αυτό οδηγούσε προς τη Γαλλική Επανάσταση, που στρεφόταν τόσο κατά της εκκλησίας όσο και κατά της μοναρχίας.
Ο καημένος ο Βολταίρος – αν είχε διαβάσει τις προσωπικές σημειώσεις του Νεύτωνα, θα είχε συνειδητοποιήσει ότι υποστήριζε τον λάθος άνθρωπο!
Τα πιστεύω του Νεύτωνα ήταν στην κυριολεξία πρωτόγονα – σκεφτείτε μόνο ότι υπολόγιζε την ηλικία του σύμπαντος με βάση τη Βίβλο.
Τον Λάιμπνιτς αντίθετα κανείς δεν τον είδε να μπαίνει ποτέ σε εκκλησία.
Η αντίληψή του για τον Θεό ήταν βαθιά και πολύπλοκη. Ο Θεός του Λάιμπνιτς ήταν μια λογική αναγκαιότητα που γεννούσε την αρχική πολυπλοκότητα για τη δημιουργία του κόσμου και του ήταν απαραίτητος, γιατί το τίποτα είναι αναγκαστικά απλούστερο από το κάτι. Αυτή είναι η απάντηση του Λάιμπνιτς στο ερώτημα «Γιατί υπάρχει κάτι αντί να υπάρχει τίποτα; Διότι το τίποτα είναι απλούστερο και ευκολότερο από το κάτι» (Αρχές της φύσεως και της χάριτος, 1714, Ενότητα 7).
Σε σύγχρονη γλώσσα, είναι σα να λέμε ότι η αρχική πολυπλοκότητα του σύμπαντος οφείλεται στην επιλογή των νόμων της φυσικής και τις αρχικές συνθήκες στις οποίες εφαρμόζονται αυτοί οι νόμοι. Αν οι αρχικές συνθήκες είναι απλές, για παράδειγμα, ένα κενό σύμπαν ή ένα εκρηγνυόμενο σημείο ανωμαλίας, τότε όλη αρχική πολυπλοκότητα προέρχεται από τους νόμους τη φυσικής.......
Gregory Chaitin, "ΜΕΤΑ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ, τα μυστικά του αριθμού Ω", εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου